Het hele jaar door makkelijk thuis kiemgroente kweken. Gezond, makkelijk en goedkoop!

Een paar jaar geleden kreeg ik een dvd van Jamie Oliver cadeau. Ik ben enorm fan van hem. Hij is energiek, creatief, vernieuwend en gepassioneerd. In een van zijn afleveringen had hij het over sprouting. Hij haalde een pot tevoorschijn waarin een kluw van allerlei alfalfa-achtige sliertjes zat. Ik vond het er vreemd uitzien. En nog vreemder was dat ze in zijn keuken, IN de pot waren gekweekt! Er kwam geen grond aan te pas.

Toen ik een tijdje later op zoek ging naar een andere manier van eten, en meer groente in iedere maaltijd wilde verwerken kwam ik weer in aanraking met deze  ‘groente’. In Nederland noemen we het ook wel kiemgroenten, in het Engels sprouts.

Ik zie een aantal grote voordelen aan deze groenten: het is het hele jaar door verkrijgbaar; je bent niet afhankelijk van een seizoen. Daarnaast is het goedkoop als je het zelf kweekt. Je hebt er weinig voor nodig en is snel klaar: super makkelijk. En deze ogenschijnlijk kleine sliertjes hebben ook nog eens een hoge voedingswaarde.

Kiemgroenten zijn gezond

Eerst maar eens de gezondheidsvoordelen van deze steeds populair wordende kiemgroente. Het zit bomvol anti-oxidanten. Deze heb je nodig om je cellen te herstellen. Bij het kiemen nemen de hoeveelheid mineralen, vitaminen enzymen, eiwitten en vezels uit het oorspronkelijke zaadje toe. Een voedingsbommetje in een klein kiempje. Deze stoffen zijn allemaal nodig om dit zaadje tot een volwaardige plant te laten groeien. Maar zo ver komt het niet bij kiemen; deze voedingsstoffen nuttig jij!

De kiemgroente helpt je ook bij het verteringsproces en heeft een positieve invloed op je zuurgraad.

Wat kun je kiemen?

Er zijn natuurlijk een aantal bekende kiemgroenten. Want we zullen vroeger allemaal wel tuinkers op een laagje watten hebben gekiemd? In de winkel is taugé al langere tijd bekend, en alfalfa is inmiddels ook niet meer weg te denken. Maar je kunt thuis heel gemakkelijk en goedkoop een enorme variatie aan kiemgroente kweken. Denk maar eens aan:

•  linzen
• erwten
• radijs
• fenegriek 
• broccolikiemen
• knoflook
• zonnebloem
• koriander
• kikkererwten
• prei
• rode biet
• mosterdblad
• rettich
• venkel
• chia

Deze zijn allemaal als kiemen te eten! De lijst is eigenlijk nog veel groter. Iedere kiemgroente heeft ook weer zijn eigen gezondheidsvoordelen, dus afwisseling is zeer aan te raden. 

Je herkent vast ook wel dat je soms wat zaailingen moet uitdunnen in de moestuin. Veel van deze kiemen kun je natuurlijk ook jong eten; ze hoeven niet direct als mulch te dienen. Let op; niet alle kiemen die je uitdunt zijn uiteraard eetbaar! 

Hulpmiddelen om te kiemen

Er bestaan verschillende hulpmiddelen voor het kiemen van groenten. Je kunt hier iets voor kopen, maar je leest hieronder ook dat je de spullen waarschijnlijk al in huis hebt. 

De Kiempot

Deze pot vind je onder andere in de biowinkel. Het kiemsetje bestaat uit een glazen pot en een plastic schroefdeksel met gaatjes erin voor de beluchting en een soort pootje waardoor je het glas omgekeerd diagonaal kunt neerzetten.

MAAR! Je eigen kiempot maken is echt HEEL erg makkelijk! Een glazen pot, een stukje (schoon) vitrage of tule en een elastiekje is alles wat je nodig hebt. De pot moet schuin naar beneden staan. zodat het overtollige water eruit kan lekken Een eigen creatie kiempot zet ik vaak schuin omgekeerd in een schaaltje. Belangrijk is dat de kiemen zuurstof en beluchting krijgen. Geen deksel erop dus.

Naast een stukje breedmazige stof, zoals hierboven beschreven, kun je ook fijnmazig rvs gebruiken, van een oude zeef bijvoorbeeld. Op maat knippen, het midden van de schroefdeksel die bij de pot hoort eruit knippen, en het stukje zeef erin plaatsen.

De kiemtoren

Als je verschillende soorten of meer tegelijkertijd wilt kiemen dan is de kiemtoren ideaal. Het neemt relatief minder ruimte in omdat de bakjes op elkaar worden gestapeld. Je kunt dus op een klein stukje aanrecht best veel kiemen laten groeien, waarbij je ook meerdere soorten tegelijkertijd kunt laten kiemen.

Het nadeel ervan kan zijn dat je ineens een flinke hoeveelheid hebt, en die moet wel redelijk snel op (lees hieronder waarom). Maar je leest hieronder ook dat je kiemen echt bij alle maaltijden kunt inzetten; dus laten bederven hoeft echt niet!

Zorg dat je na gebruik de kiemtoren altijd goed schoonmaakt voordat je weer een nieuwe batch laat kiemen.

De kiemschaal

In mijn kiempot wilde de mix van diverse zaden nog wel eens gaan schimmelen na een paar dagen, vooral bij warm weer. Daarom kocht ik een kiemschaal. Dit kiemsetje bestaat net als de kiempot uit twee onderdelen: een glazen schaal en een rvs zeef. Ik laat de zaden meestal nét onder water staan in de kiemschaal . Dit werkt prima. Nadeel is dat ik niet heel veel tegelijkertijd kan kiemen, de schaaltjes zijn relatief klein.

Er vormen zich bij deze kiemmethode meer worteltjes dan in de pot of toren. Ik knip de kiemen vlak boven het zeefje af of snijd de groente af met een scherp mesje. De wortels blijven aan de andere kant van het zeefje achter.

Het nadeel van een kiemschaal is de zeef. De worteltjes van de kiemen groeien hier doorheen en dat is iets meer gedoe om schoon te maken in vergelijking met een kiempot of kiemtoren. Bij het afgieten van overtollig water kunnen de zaden naar één kant drijven, en die moet je daarna weer goed over het zeefje verdelen. Het bakje met kiemen vind ik er overigens wel  gezelliger uitzien; leuker dan een bak of pot (maar dat is een mening uiteraard).

Aan de slag met kiemen

Met slechts enkele stappen heb jij je eigen kiemgroente. Hoe je te werk gaat lees je hieronder. 

• Schep de gewenste hoeveelheid in een pot. Let op: je gebruikt snel teveel. Beeld je in dat ieder zaadje een kiem wordt. 
• Vul de pot met voldoende water en laat het zaad weken. Op de verpakking staat vermeld hoe lang de zaden moeten voorweken (soms 6 uur uur, soms langer). 
• Spoel het zaad hierna om. 
• Bij de pot draai je het kiemdeksel erop, of bind je de tule/vitrage vast. Voor de kiemschaal of -toren verspreid je de zaden gelijkmatig over de oppervlakte. 
• Spoel de kiemen vervolgens iedere dag om. Laat bij de kiempot het deksel of de stof om de pot heen. Anders wordt het een kliederboel. De kiemtoren houd je onder een kleine straal van de kraan en laat je uitdruipen. Bij de kiemschaal moet je even checken of de zaden vochtig zijn – spoelen lukt uiteraard niet. Spray er water overheen of bewater met een heel klein straaltje water uit de kraan. En zodra er wortels worden gevormd check je of deze nog steeds het water raken. De ‘zeef’ moet niet onder water staan om rotten te voorkomen. Ververs het water regelmatig.
• Bij warm weer zul je misschien iets vaker moeten omspoelen: het gaat erom dat ze niet droog staan en dat het water vers blijft.
• De kiemgroenten zien er wel iets anders uit dan die uit de supermarkt: dat zie je bijvoorbeeld bij de taugé (mungbonen). De wortels worden weggesneden bij de profkiemers, en in jouw kiempot blijven die eraan. Het ziet er iets slierteriger uit dus, ook zijn ze minder lang, is mijn ervaring.
• Afhankelijk van het zaad en de temperatuur kan het al na 2 tot 3 dagen klaar zijn voor consumptie.

De meesten adviseren om de kiemgroente te spoelen om de vliesjes te verwijderen. Dat kan een enorme hoeveelheid water kosten, als ik sommige instructiefilmpjes zie. Ik verwijder soms wat vliesjes door de kiemen in een laagje water in een teiltje of grote kom te doen. De vliesjes die boven komen drijven schep je er gemakkelijk vanaf. Maar bij de kleine vliesjes doe ik daar eigenlijk niets voor. Een kwestie van uitproberen wat voor jou prettig werkt. 

Goedkoop en gezond!

De gezondheidsvoordelen zijn je inmiddels bekend. Naast de gezondheidsvoordelen heeft het zelf kweken van je kiemgroente ngo een groot voordeel. Ze zijn veel goedkoper dan de (beperkte variatie) uit de winkel! Biologische producten zijn over het algemeen wat duurder is dan het reguliere aanbod. Als je regelmatig kiemgroente wilt toevoegen aan je maaltijd en dan afhankelijk bent van kiemgroente uit de winkel, kan het behoorlijk in de pegels lopen. Van één kiemzaadverpakking kun je al snel 20 keer oogsten; tel uit je winst!

Culinaire toepassing van kiemgroente

Kiemgroente kun je in iedere maaltijd opnemen. Wat dacht je van wat broccoli- of venkelkiemen blenden in je groene smoothie. Of als gebruik wat kiemen als topping op je pannenkoek met hummus of tahin. 

’s Middags voeg je wat toe aan de rauwkost- of lunchsalade. Of beleg een rijstcracker met bietenspread, rucola en kiemen, zoals hieronder op de foto. Voeg’s avonds een lekkere toef aan je soep, salade, pasta, wokgerecht toe.

Kiemgroenten passen ook prima op je borrelplank. Besmeer een plakje komkommer, courgette of zadencracker met tapenade of hummus. Maak af met een pluk kiemgroenten. Of bak  een dunne omelet of crèpe, besmeer evt. met een lekkere spread of pesto en rol er kiemgroenten in. Prik het rolletje vast met een cocktailprikker. 

Ook kun je kiemgroente toevoegen aan zoete gerechten. Denk maar eens aan kervel of venkel bijvoorbeeld. 

Je ziet het al: de mogelijkheden zijn eindeloos.

Het hele jaar door verse oogst

Ik ben een enorme groentetuinfan. Maar in de wintermaanden is de oogst minder uitbundig. En daarom vind ik kiemen een geweldige, gezonde en betaalbare aanvulling. Want of het nu zomer of winter is: je hebt op deze manier altijd verse groente voor handen. Zorg wel dat je je kiemen binnen twee dagen consumeert, vanwege de voedingswaarde en de beperkte houdbaarheid ervan.

Je huisgegroeide minigroente; goedkoop en supergezond! Héél uitgekiemd.