Herfstklus: bladmulch!

Hoewel ik de herfst nog niet echt met open armen verwelkom, zit ‘ie er toch aan te komen. Het wordt frisser buiten. ’s morgens worden we weer regelmatig omarmd door een spinnenweb in ons gezicht (kijk dus goed uit waar je loopt; zo zonde van al dat vlijtige spinwerk!) en de geuren en kleuren in de tuin laten duidelijk weten dat de herfst z'n intrede doet. En dat laatste is echt wel heel mooi aan de herfst.

Bemin je boomblad

Waar ik in ieder geval  enorm naar uitkijk is die enorme hoeveelheid boombladeren! Er bestaan programma’s op televisie waar buren klagen over de overlast die boombladeren zouden veroorzaken. Voor mij een teken dat we echt enorm vervreemd zijn van de natuur. Waarom zou boombladeren op je grind, tuinpad of oprit een reden tot klagen en zelfs verwijderen van bomen moeten zijn? Integendeel…

Boomblad is goud voor je tuin! Bemin dat blad!

Boombladeren zijn goud

Naast dat goud in het herfstkleurenspectrum zit - zo mooi om de herfstzon door het blad te zien schitteren! - bedoel ik natuurlijk vooral dat blad een kostbare functie heeft in jouw moestuin. Verzamel voortaan het blad en gooi het vooral nooit, maar dan ook nooit meer in de kliko.

En houd het daar vooral niet bij en kijk ook verder dan je eigen tuinhek. Hopelijk staan er in jouw nabije omgeving veel bomen. Want hoe meer blad je kunt verzamelen hoe beter! Hark er dus op los bij jou in de straat. Grote kans dat je ook nog ’s een goeie indruk buren maakt; zo vlijtig als jij bezig bent.

Geef je moestuin een bladerboost

Maar waarom zou je herfstbladeren verzamelen? Daar is een hele eenvoudige reden voor. Bladeren fungeren als fantastische mulch op je bedden, bakken, potten en borders. Afgelopen seizoen heb je je planten zien groeien en oogst zien geven. Dat vergt behoorlijk wat van de bodem. Die kan dus best een boost gebruiken.

Bladmulch toevoegen aan de bodem is een van de makkelijkste en meest ecologische manieren om dit te bereiken. Van een kale bodem kan het bodemleven niet gevoed worden. Jouw bodem zit bomvol leven dat veel heeft gegeven in het groeiseizoen. En dit leven heeft ook weer voeding nodig. Een goeie gift bladmulch helpt hier enorm bij. (Daarnaast zijn er nog veel meer redenen om te mulchen; die lees je hier.)

Deze eenvoudige manier van bodem voeden zal een enorm positief effect op je bodemgezondheid én dus op gezonde planten en goede oogst voor het komende seizoen hebben!

Je hoeft niet heel zuinig te zijn; een laag van zo’n 6-7 centimeter is aan te raden Kleine bladeren kun je in z’n geheel als mulch inzetten. Is het blad te groot? Dit is bijvoorbeeld het geval bij de dakplataan; maai het blad dan eerst wat fijner. Leg de bladeren op je gazon en maai eroverheen; zo simpel kan het zijn. Heb je geen grasmaaier? Doe de bladeren dan in een ton of teil en knip fijner met de heggenschaar.

Wegwaaien?

Veel mensen zijn bang dat de bladeren wegwaaien. Vooral als je omringd wordt door andere moestuiniers of als je mulcht in de buurt van de voor- of achtertuin van je buren, zijn mensen hier een beetje schuw voor. Als jouw buren een gazon hebben, dan is het begrijpelijk als ze niet op extra blad vanaf jouw grondje zitten te wachten.

Mijn ervaring is dat de bladmulch behoorlijk goed blijft liggen. In de herfst is de bodem door regen en de luchtvochtigheid sowieso altijd vochtiger. Het blad dus ook. En vochtig blad blijft goed liggen. Ik houd het wel eens in de gaten als er behoorlijk rukwinden over onze voor- en achtertuin gaan. Er zal vast wel iets wegwaaien, maar het blad blijft verbazend goed op z’n plek liggen.

Een belangrijke hulp hierbij is ook dat er hopelijk nog heel veel in jouw herfst- en wintertuin staat! Want op en in een natuurlijke (moes)tuin laat je zoveel mogelijk staan. Planten snoeien en verwijderen doe je alleen als het noodzakelijk is. De rest laat je staan. Uitgebloede planten hebben ten eerste nog schoonheid in zich; ook verdorde planten geven een prachtige structuur aan je tuin. Denk maar eens aan kaardebol, rudbeckia, brandkruid of dropplant.

Daarnaast geven veel planten voeding aan vogels en andere tuindieren. Ook in de winter. En verdorde planten bieden vervolgens ook weer een schuilplaats aan veel dieren.

Laat dus zoveel mogelijk staan; ook al is het inmiddels al uitgebloeid en verdord. Dit zorgt er ook nog eens voor dat bladeren beter blijven liggen. Alleen maar voordelen dus.

Blijf verzamelen zo lang je kunt!

Vanaf september (dit jaar al in augustus overigens) zullen boombladeren gaan vallen. Maak er een gewoonte van om regelmatig blad te verzamelen. Mijn ervaring is dat je beter wat vaker kleine beetjes kunt verzamelen dan wat minder vaak een grote hoeveelheid. Vooral als het gaat om blad van de straat. En daar heb ik zo mijn redenen voor!

Ten eerste vanwege hondenpoep. Als een hond zijn behoefte doet in de bladermassa wordt dit niet altijd even goed opgeruimd door het hondenbaasje kan ik uit ervaring vertellen…

Ten tweede wordt boomblad dat je van de openbare weg verzamelt wat sneller platgereden; er kan dan na een paar dagen een papperige plakmassa ontstaan. Vooral bij regenachtig weer. Dit vind ik lastiger om te verzamelen en om mee te mulchen.

Als laatste vind ik het een prettiger idee om zo zuiver mogelijk blad te verzamelen. Hoe meer auto’s en andere weggebruikers er rijden, hoe meer troep er tussen het blad komt. Denk aa plastic, blikjes, maar onzichtbaar vuil.

Voorraad aanleggen

Eind november zijn alle bomen wel bijna kaal. Maar in die twee maanden heb jij heel veel blad kunnen verzamelen. Heb je al meer dan zo’n 7 centimeter bladmulch op de tuin? Stop dan vooral niet met verzamelen! Maak een korf of gebruik een oude grote zak en verzamel daar je blad in voor de komende maanden. Bladmulch verteert namelijk in de loop van de herfst en winter. Als je ziet dat de mulchlaag dunner wordt, kun je weer blad aanvoeren. Een klein voorraadje is dus helemaal geen gek idee.

Lentelaagje?

In de lente is mijn bladmulch grotendeels verteerd. Op plekken waar ik ga zaaien werkt het prettig om zo min mogelijk mulch te hebben. De mulch moet namelijk niet in je zaaigeul terecht komen. Is de mulch nog niet volledig verteerd? Maak dan een geul in de mulch, voeg wat verteerde bladcompost of verse tuinaarde of verse compost gemixt met zand toe (anders te scherp) en zaai hierin.

Hier vind je een korte uitleg over deze methode.

Een beetje wegschuiven kan natuurlijk ook!

Bladcompost maken; budgettip!

Een andere optie is om van het overschot van je verzamelde bladeren je eigen bladcompost te maken. Hoe fijner het blad, hoe sneller het blad verteert. Dus fijnmaaien is ook hier een goede optie. Bewaar de bladeren in een zak of ton met gaten onderin. De bladeren moeten lichtvochtig zijn, maar niet kleddernat. Sluit de ton of zak dan af om te beschermen tegen teveel vocht. Maar controleer regelmatig of de bladeren nog wel vochtig zijn.

Afhankelijk van het bladsoort, de vochtigheid en temperatuur kun je al vanaf een half jaar bladcompost hebben. Hoe dikker en groter het blad, hoe minder snel het verteert.

Blad dat snel verteert: zwarte els, es, gewone esdoorn, rode kornoelje, vijgenboom, gewone vogelkers, sleedoorn en gewone vlier.

Langzamer: tamme kastanje, beuk, jeneverbes, spar, den, eik en rhododendron verteren daarentegen erg langzaam.

(Bron: naturetoday.com)

Het helpt bij groot en stug blad om het blad fijn te maaien. Kleiner materiaal verteert altijd sneller dan groter blad.

Je kunt deze bladcompost onder andere gebruiken als DIY zaai- en stekgrond en als basis voor potgrond. Je kunt er ook een nieuwe border, bak of no-dig bed mee vullen. Dit kost je geen geld; ook wel eens prettig! En natuurlijk kun je ook je terraspotten voorzien van je eigen verteerde bladcompost. Putten uit eigen kringloop is fantastisch!

Let op: blad van de zwarte walnoot gebruik je niet. Dit blad bevat stoffen dat ontkieming tegengaat. 

Verzuring door boombladeren?

Er bestaat nog steeds een hardnekkig misverstand over de invloed van boombladeren, zoals die van de eik, over de phwaarde van jouw bodem. Het zou de bodem verzuren. En in veel gevallen is een zure bodem niet aan te raden, tenzij je een blauwe beskwekerij hebt.

Goed nieuws! Op de website van de boomdokter lees je het volgende:

"Zelfs na 100 jaar van opeengestapelde lagen eikenblad zullen ze bijna geen invloed hebben op de zuurtegraad van de grond. De gewone waarheid is dat mulch bijna nooit de PH van de grond verandert, waarvan ook de mulch is gemaakt.

En dat is goed nieuws!

Ik word ook regelmatig gewaarschuwd dat  we geen blad van onze dakplataan moeten gebruiken. Sinds we hier wonen (nu 4 jaar) gebruiken we het blad; en dat gaat prima. In veel gevallen kun je gewoon eens zelf een test toen, in plaats van direct van internet aan te nemen dat het juist wel of juist niet goed is. En trek dan je eigen conclusies.

Zaden ontkiemen?

In onze straat staan esdoorns. Die geven van die leuke neusplakkertjes als zaad. Deze zaden ontkiemen heel makkelijk. Dit zou mij kunnen weerhouden om het blad te gebruiken als mulch en bladcompost. Maar gelukkig zijn de jonge kiemen zeer gemakkelijk te wieden. Het kost wat extra werk, maar dat heb ik er graag voor over. En over het algemeen vind ik het erg meevallen hoeveel er ontkiemt. Vooral als we het blad fijnmaaien, ontkiemt een groot deel van het zaad hierdoor niet meer.

Met andere kiemkrachtige boomzaden heb ik geen ervaring. Google bij twijfel op hoe verstandig het is om boomzaden in je mulch te hebben.

Conclusie

Herfstblad heeft dus ook na het vallen van de boom een onmisbare functie in jouw tuin. Zonde om blad weg te harken en in de kliko te gooien dus. Want dat is eigenlijk gewoon een beetje kapitaalvernietiging. Goud gooi je niet weg toch?

Los van het harken en eventueel fijnmaaien heb je hier ook nog eens zeer weinig werk aan. En wellicht nog een leuk praatje tijdens het bladharken van je straatje met iemand uit de buurt. Wie weet krijg je meer mensen aan de bladmulch.

Het effect van bladmulch is grandioos! Het bodemleven is je dankbaar. Je bodem blijft in de herfst- en winterperiode namelijk gevoed en beschermd. Ook de vogels die overwinteren maken dankbaar gebruik van je bladmulch. Ze vinden er van alles; een heerlijk gezicht om al die vogels in je tuin te zien scharrelen.

Succes met harken; hoera voor bladmulch!

Meer lezen over mulchen? Klik hier.

Foto's: www.unsplash.com