Groenbemesters zaaien

Jessica Koomen
29 augustus 2023

Groenbemesters in de moestuin 

De bodem is de basis! Bij de bodem begint alles. En daarom moeten we goed voor de bodem en het rijke bodemleven zorgen. Mulchen en composteren vormen een belangrijk onderdeel van bodemverbetering. Daarnaast uiteraard geen pesticiden en andere schadelijke gewasbeschermers. En ook niet meer spitten, omdat spitten de balans in de bodem verstoort. Over het inzetten van groenbemesters wordt iets minder gesproken. Maar ook het inzaaien van groenbemesters draagt bij aan een gezondere bodem.

Wat zijn groenbemesters?

Groenbemesters zijn enorm belangrijke planten als het om je bodemgezondheid gaat. Ze fungeren als opvang van voedingsstoffen en ze verbeteren de bodemstructuur met hun wortels. Of je nu een zandgrond of kleigrond – of iets er tussenin hebt: een groenbemester inzaaien is in veel gevallen een goed idee!

Groenbemesters zet je in nadat je hebt geoogst en er eventueel delen van je moestuin braak komen te liggen. Vaak is dit na de oogst van de hoofdteelt (die rondom de zomerperiode plaatsvindt). Maar ook andere momenten gedurende het jaar kun je groenbemesters inzaaien.

Groenbemesters onderdrukken daarnaast ook onkruidgroei en gaan bodemerosie tegen. Alleen maar voordelen dus.

Grond voorbereiden of verbeteren

Een groenbemester kun je voor verschillende doeleinden inzetten.

Je kunt een groenbemester inzetten als voorbereider van een nieuw stuk moestuin voor het nieuwe seizoen. Wie weet heb je een stuk terras dat je tot moestuin wilt omtoveren, of maakt de trampoline plaats voor meer groen in je tuin. Je hoeft dan niet te wachten op het nieuwe seizoen. Beter nog: het is verstandig om júist nu in de herfstperiode te beginnen!

In mijn moestuinboek lees je over het aanleggen van een no-digbed (een niet spittenbed). Deze kun je op een bestaand stuk gras of onkruiddeel starten. Je hoeft gras of onkruid niet uit te steken, maar je legt er twee lagen ongebleekt en onbedrukt karton op de bodem. Hierop schep je een een dikke laag van zo’n 15-20 centimeter compost. Overigens: een mix van compost en eigen tuinaarde kan ook! Dat is één methode om je moestuin voor te bereiden voor volgend seizoen.

Maar een andere optie is dus het zaaien van groenbemesters. Dit doe je op kale braakliggende grond, hier groeit dus geen gazonnetje of een dichtbevolkte onkruidlaag. Je hebt op deze kalen grond geen karton nodig. Je zaait direct ter plaatse op deze  braakliggende kale grond.

Najaar 2019 waren we nog druk bezig met de verhuisnaweeën. De braakliggende voortuin was nog niet aan de beurt. Een groenbemester inzaaien was dus een perfecte oplossing als voorbereiding op het seizoen erna!

Bestaande moestuin

Een andere toepassing is het voeden van je moestuin, na de oogst. Je moestuin heeft een seizoen lang enorm veel gegeven. Het proces van zaadje tot oogst vergt best wat van jouw grondje! De bodem heeft hard samengewerkt met het bodemleven en met jouw gewassen. Tijd om de bodem wat meer aandacht te geven dus.

Als er vanaf de herfst ruimte op je moestuin vrijkomt, is het daarom aan te raden om de bodem te verrijken. Een laag compost aanbrengen of een laag mulch is een enorm goeie optie. Maar je kunt dus ook groenbemesters inzaaien.


Welke groenbemesters zijn er? 

De ene groenbemesters zorgt voor veel organisch materiaal (haver, winterrogge). De ander legt juist weer meer stikstof vast (klaver en lupine). Wil je veel bloei en bijen; phacelia, klaver.

Het hele jaar door kun je groenbemesters zaaien. Slechts enkele zijn geschikt voor de herfst- en winterperiode.

Nóg een voordeel van groenbemesters

Er is nog een bijkomend voordeel als je werkt met groenbemesters! Deze groenbemesters bedekken en verbeteren niet alleen de bodem. Maar deze planten leveren ook een bijdrage aan de biodiversiteit in je tuin. Ook in de herfst en winter heeft zowel je bodem met al het leven erin als het tuinleven op en boven de grond begroeiing en bloei nodig. Het fungeert als schuilplaats en voeding voor het tuinleven. In een kale tuin kan weinig leven, en dat geldt dus ook voor de herfst- en winterperiode.

Als je werkt met verschillende groenbemesters zullen hier ook verschillende bodemorganismes mee aantrekken; in de bodem dus ook meer biodiversiteit.

Hoe ga je te werk?

Zaai de groenbemesters in tijdens de gewenste periode en kies daarbij een of meerdere groenmesters uit die horen bij die periode en bij de bodembehoefte. En laat vervolgens de boel de boel!

Winterrogge is als een van de weinige geschikte voor wintergroei. Deze maai of knip na de winterperiode, in de vroege lente af en leg als mulch op je bodem. Deze mulch zorgt voor extra voeding. En de wortels? Die blijven dus in de bodem zitten! Deze wortels zijn weer extra organisch materiaal voor de bodem, dat verteerd zal worden door het bodemleven en de structuur verbeteren.

Sommige groenbemesters zijn goed met elkaar te combineren zoals zomerwikke en japanse haver.

Let erop dat je de afgemaaide groenbemesters niet door de bodem werkt als ze al in zaad zijn geschoten. In geval van een bloemenborder met groenbemesters laat je de bloemen uiteraard wel zo lang mogelijk staan. Maar in zaad geschoten planten vervolgens weer licht onderwerken resulteert natuurlijk in kieming van zaailingen. Knip of maai dus op tijd af.

Bloemenweide

Als je net met een moestuin start, en je hebt een flinke oppervlakte te vullen, dan kan het wel eens veel te veel zijn om in een keer aan te pakken. Het beste is dan om een gedeelte van de grond in gebruik te nemen. Het advies is dan om met het resterende oppervlakte een bloemenweide in te zaaien.

Waarom niet een combinatie maken tussen een bloemenweide en groenbemester ineen?

Zaai dan bloemen in die tegelijkertijd ook als groenbemester fungeren. Denk aan met blauwe lupine, phacelia (bijenbrood), boekweit en incarnaatklaver. Je hebt dan én prachtige bloei, je trekt bijen aan, voorkomt bodemerosie én je bodem wordt verbeterd!

Groenbemesters of mulchen?

Zijn er plekken die nog deels begroeid zijn? Dat kan bijvoorbeeld als je winterpostelein, spruitkool, palmkool, boerenkool op je moestuin hebt staan. Dan is het inzaaien van wintergroenbemesters lastig. Maar! Dan is er gelukkig nog een hele goede optie: mulchen! Rondom je koolgewassen kun je heel makkelijk een laag mulch aanbrengen. Juist in de herfst en winter een zeer goed idee! Lees hier meer over mulchen; waarmee, wanneer en nog veel meer tips.

De bodem zorgt voor ons; laten wij goed voor onze bodem zorgen!