Als je een moestuin hebt, dan is de kans groot dat je regelmatig een klusprojectje aan moet pakken, of iets moet repareren. En daar heb je materiaal voor nodig. En dus moet je naar de bouwmarkt of het tuincentrum. Er zijn duurzame opties: gecertificeerd hout uit Europese bossen of tegels van gerecycled materiaal, om maar wat te noemen. Maar de meest duurzame aanpak is natuurlijk... RECYCLEN!
Onderbroekvaatdoek
Nu ben ik opgevoed door mijn moeder, en zij was een kei in binnenshuis recyclen. Ze is van "net na de oorlog" en in haar jonge jeugd was het normaal om zo lang mogelijk met je spullen te doen en om te upcyclen waar nodig. In de winter werden er toen zelfs oude schoenen in de kachel gegooid bij gebrek aan hout... En wat je in je opvoeding meekrijgt, voer je weer door in je eigen leven. Dus werd er vervolgens vrij weinig weggegooid bij ons thuis. Grote kans dat je, als je bij ons thuis kwam, geen keurige gestreepte katoenen vaatdoek op het aanrecht zag liggen, maar een afgeknipt hemd of zelfs een onderbroek. Er kwam een keer een vriendinnetje bij ons spelen en we zagen haar verschrikte ogen toen ze zag wat er op het aanrecht lag... Achteraf hebben we erom gegierd; wat zal ze wel niet gedacht hebben!
Ook mijn vader heeft het recyclen tot een ware kunst verheven. Hij ging zelfs regelmatig even naar de vuilstort om te kijken wat er voor mooie schatten lagen. Niet dat 'ie het nodig had, maar hij vond het zonde dat er zoveel goed materiaal weg werd gegooid. Inmiddels mag je niet meer van de stort spullen pakken (best jammer), maar wat heeft hij prachtige items gered. Ook verbouwcontainers zijn niet veilig voor hem. En toen hij nog wat jonger was belde hij regelmatig aan bij 'oude boertjes' met een grote schuur op het terrein. Want hij wist dat daar ook veel oud en vergeten materiaal lag waar hij wel iets mee kon.
Anyhow... Het is me dus met de paplepel ingegoten. En toch heb ik het een tijd lang weggedrukt. Eindelijk op mezelf, koos ik ervoor om niet op die achenebbesmanier te willen leven. Nieuw en strak vond ik aantrekkelijker. Totdat ik jaren later leerde dat ons consumptiegedrag een enorme impact op de planeet heeft.
De moestuin was eigenlijk de aanleiding om hier radicaal verandering in te brengen. Ecologisch moestuinieren betekent ook dat je zoveel mogelijk gebruik maakt van eigen kringloop en van wat er al is. Hierdoor hoef je geen nieuwe bronnen aan te boren. Dus binnenshuis én in de tuin probeer ik te kijken naar wat ik nodig heb. Dat betekent ook dat ik steeds beter besef wanneer ik iets niet nodig heb, ookal wil de commercie ons laten geloven dat we dat product toch écht moeten aanschaffen.
Daarom in deze blog een aantal praktische tips en uitleg hoe wij recycletuinklussen aanpakken.
Een mix en match aan potten, teilen en manden: gekregen, gevonden of tweedehands aangeschaft. En een mooie plantentribune van hardhout uit een container.
Maak een lijstje
Ik houd op mijn mobiel een lijstje bij van klusprojecten die ik in de nabije toekomst - of ooit - wil aanpakken. Ik geef je zomaar een lijstje met wat voorbeelden uit onze eigen tuin en ook wat ik in mijn omgeving zie. Kleine klusjes maar ook een aantal grotere projecten.
- koudebak
- kweekkasje
- verhoogde moestuinbak
- terrasplantenbak
- kruidenspiraal
- tuinbank
- tuinhek
- kippenhok
- opkweektafel
- pergola
- verhoogde bloemenborder
- kas
- groeirek voor klimmende gewassen
- compostbakken
Dit kun je allemaal maken met gerecycled materiaal!
Materiaal verzamelen
Als je weet wat je wilt gaan maken, kun je vervolgens noteren wat je ervoor nodig hebt. Een ritje naar de bouwmarkt is snel gedaan; inkopen en aan de slag. Klussen met recyclemateriaal gaat minder snel. Je vindt niet altijd direct wat je nodig hebt.
Een belangrijke tip als je meer wilt werken met recyclemateriaal is: begin NU met zoeken. En plan het project dus niet voor morgen of dit weekend in. Geef jezelf de tijd om geschikt materiaal te vinden.
Mooie oude ornamenten geven de tuin zoveel meer karakter. Trespaplaten zijn bijna onverwoestbaar. Mijn vader maakte er een tafelblad mee dat op een antiek naaimachine-onderstel werd gemonteerd.
Hier halen wij ons recyclemateriaal vandaan
- Marktplaats
- Lokale Facebookzoekhoek
- Lokake Facebookweggeefhoek
- Rondvragen bij familie en vrienden en in de omgeving
- Kringloopwinkel
- Rommelmarkt
Veel wordt gratis aangeboden, maar ik betaal er ook graag voor als het nog in goede staat is. Onze plaatselijke weggeef- en zoekhoek heeft al heel veel mooi materiaal opgeleverd. En andersom werkt het ook: wat wij niet meer kunnen gebruiken kan weer door naar iemand anders.
Als ik nu iets nodig heb denk ik niet in eerste instantie aan een ritje naar een bouwmarkt of tuincentrum, Dat is nu een gewoonte geworden, maar dat duurde wel even voordat dat er was ingesleten.
Maar nu komt het!
- Verbouwcontainer (bouwafvalcontainer)
- Hovenierbedrijven
Rijd nooit meer zomaar een verbouwcontainer voorbij als je onderweg bent. Verbouwcontainers zijn namelijk ware schatkisten. Bij een verbouwing komt er van alles uit het huis en de tuin. Hardhouten planken, ramen, deuren, pcvbuizen, ijzeren stangen, tegels en balken tot prachtige planken en pallets. Een groot deel van ons tuininterieur komt uit zulke bakken.
Bel een plaatselijke hovenier of ‘ie grote boomtakken voor je tuinhek of stammen voor een tuinbankje heeft. Dat heeft ons ook al veel mooi materiaal opgeleverd. En stiekem vind ik boomtakken veel mooier dan de strakke bamboestokken uit de winkel; ze zien er organischer uit en blenden veel mooier in de tuin dan de uniforme bamboestokken.
“Dat durf ik niet!”
Naast TIJD heb je misschien wat LEF nodig voor deze aanpak. Maar meer dan aanbellen bij de betreffende bewoner is het eigenlijk niet. En hoe vaker je het doet; hoe makkelijker het wordt. Echt. Ik ben een enorme schijtluis, dus als ik het kan…
Het leuke is ook nog eens dat mensen het meestal nog heel leuk vinden als je het vraagt. Soms reageren ze een beetje verbaasd en soms reageert iemand dat 'ie blij is dat het materiaal weer hergebruikt kan worden. Ik heb er leuke gesprekken door gehad en heb nieuwe mensen leren kennen uit ons dorp!
Een containerjunkie: ik draag deze geuzennaam met trots.
Halve boomstambalken, planken met en zonder ribbeltje: alle verhoogde moestuinbakken mixen en matchen we. Wat we vinden hergebruiken we.
Pallets zijn ideaal in de recyceltuin. Let op: pallets waarop het merkteken MB staat zijn behandeld met pesticide. Gebruik deze niet in de moestuin.
Ruimte voor je materiaal
Als we materiaal tegenkomen dat potentie heeft, dan gaat dat meestal mee naar huis. We zullen het niet altijd nodig hebben, maar we weten inmiddels dat het fijn is om planken, balken, stokken, pallets, trespaplaten en dergelijke op voorraad te hebben. Ook grind, tegels, stenen en opsluitbanden zijn materialen de regelmatig van pas komen in de tuin. Ijzerdraad (dik en dun), lappen stof (als schaduwdoek in te zetten) en vitrage (voor een polytunneltje bijvoorbeeld) en ijzerwaren zijn ook handig om op voorraad te hebben als je het tegenkomt.
Een deel van de schuur gebruiken we voor de opslag en wat buiten bewaard kan worden, ligt ergens uit het zicht.
Voordelen van recyclen
En er zijn twee directe voordelen aan het verkrijgen van recyclemateriaal:
- Je bespaart geld
- Je verkleint je ecologische voetafdruk (de planeet lijdt onder onze koopverslaving)
Die geldbesparing is best leuk. Want soms is duurzaam leven ook gewoon best duur. Als je iets nieuws wilt aanschaffen van en duurzaam merk betaal je gewoon meer dan wanneer je het bij een prijsvechter koopt.
Lelijke vierkante stoeptegels zijn - eenmaal gehalveerd - enorm leuk om verhoogde borders of stapelmuurtjes mee te maken. 
Een pallet als tuintafelblad maak je in een handomddraai. En ook leuk: als mensen eenmaal weten dat je van recyclen houdt, weten ze je te vinden. Ik kreeg deze mooie gevlochten rieten mand/schaal van Chantal, dat van haar moeder is geweest.
Schoonheidsideaal
Door recyclen train je ook je flexibiliteit, je creatieve brein, je klusvaardigheden en je geduld. Allemaal positieve bijkomstigheden. In het westen hebben we best een behoorlijk schoonheidsideaal als het om huis, interieur en tuininrichting gaat. We houden van strak, van uniformiteit en van nieuw en trendy. En bij recyclen is dat niet altijd haalbaar. Het leerde mij om losser in het leven te staan en om van een bepaald schoonheidsideaal af te stappen. In plaats van de zoveelste Nederlander te zijn met een antracietkleurige plastic tuinbank met rietmotief, zitten wij op een mix en match van eigen maaksels en vondsten op Marktplaats.
Niet alles is altijd even recht en we moeten regelmatig een plan aanpassen omdat het materiaal waar we mee werken leidend is. Maar ook dat is leuk en geeft zelfs een voldaan gevoel als je ziet dat je tot een goeie oplossing bent gekomen.
Ik kan nu beter klussen dan 10 jaar geleden, ik leer omdenken en ik (ongeduldig als ik ben) moet projecten wegzetten in de tijd omdat er eerst materiaal verzameld moet worden. Dat zijn allemaal skills waar je wat aan hebt en die goed zijn voor je breingezondheid. Niet alleen heeft de planeet veel baat bij recyclen: jij wordt er dus ook een mooier en gezonder mens van!
= = = =
Foto's:
Froukje Kuiper Fotografie
Kris van Driel Fotografie
Jessica Koomen
