Composteren deel III - De hot compostingmethode

Dit is deel III van de verdiepende serie over composteren. Deze serie is een online aanvulling op de informatie over composteren die je leest in mijn moestuin- en kookboek Seasons Moestuin. Mijn man Collin en ik begonnen gewoon met een een hoek van onze tuin waar we de 'tuintroep' gooiden. Vervolgens raakten we de 20 jaar erop steeds meer verslaafd aan composteren. Dit zwarte goud in je tuin is fantastisch. Het mooie is; je gebruikt gewoon materiaal uit je eigen tuin en omgeving. Ik ben inmiddels afgekickt van mijn schoenenverslaving en ben een een compostjunkie geworden.

In deze blog gaan we dieper in op de hot composting methode die je - als je de regels nauwgezet volgt - al binnen drie weken zwarte compost opleveren.

Kom je nieuw binnen in dit derde deel? Check dan vooral deel I!

De 'hot composting' methode

Standaard "koude compostering" is de meest voorkomende (en makkelijkste) manier van composteren. Je gooit gewoon een verscheidenheid aan organische materialen in een compostbak of hoop en na verloop van tijd heb je compost. Het is een zeer langzaam proces en duurt meestal zes tot twaalf maanden.

Maar er bestaat dus een snelle, efficiënte, door Berkley University bewezen manier om in slechts 18 dagen rijke zwarte compost uit tuinafval te halen!

Het verschil tussen warm en koud composteren

Een andere benadering van composteren is hot composting, waarbij compost in veel kortere tijd wordt geproduceerd. Het vernietigt effectief ziekteverwekkers (zoals echte meeldauw op pompoenbladeren), ongewenste zaden en wortels en (on)kruid dat zich uitbreidt in de koude compostering. Dit proces breekt het materiaal veel beter af om een zeer fijne compost te produceren.

Ter vergelijking: de langzamere koude composteringsmethoden zullen dus GEEN ziekteverwekkers of onkruidzaden en wortels doden, dus als deze compost in de tuin wordt gezet, kan deze onkruid en plantenziekten verspreiden, vandaar het algemene advies om zieke planten niet (koud) te composteren.

Het andere probleem met koude compostering is dat het een grovere compost produceert, met veel grote stukken van de originele materialen die in de compost achterblijven wanneer het proces is voltooid, terwijl de compost na 'hot composting' eruitziet als fijne zwarte humus (aarde), en geen van de originele materialen zijn te onderscheiden.

Hot composting is een snel aëroob proces (gebruik van zuurstof), dus je verliest weinig volume in compostmateriaal. Het produceert bijna hetzelfde volume in afgewerkte compost als waarmee je begon. Koude compostering daarentegen is een langzaam anaëroob proces (zonder zuurstof), het is een ander chemisch proces, en als gevolg daarvan gaan stikstof en koolstof verloren in de atmosfeer, wat een vermindering van het compostvolume tot wel slechts 20% van het oorspronkelijke volume veroorzaakt.

De vereisten voor 'hot composting' volgens de Berkley-methode zijn als volgt:

• Composttemperatuur wordt tussen 55 en 65 °C gehouden
• De C:N (koolstof:stikstof) balans in de composteringsmaterialen is ongeveer 30:1
• De composthoop moet 1m x 1m breed en ongeveer 1 tot 1,5m hoog zijn
• Als composteringsmateriaal veel koolstof bevat, zoals boomtakken, en ander grof materiaal zal dit met een versnipperaar fijn gemaakt moeten worden.
• Compost wordt van buiten naar binnen gedraaid en omgekeerd om het grondig te mengen.

Met de 18-daagse Berkley-methode is de procedure vrij eenvoudig en kan deze worden samengevat in drie basisstappen:

• Composthoop bouwen
• vier dagen – niet draaien
• Draai dan 14 dagen lang elke 2e dag

Maar voordat we kunnen beginnen met composteren, moeten we de juiste mix van materialen in onze compost krijgen!

De beste koolstof-stikstofbalans van composteren

Bij alle compostering, inclusief de Berkeley-methode voor hete compostering, moet de verhouding van koolstof tot stikstof in de compostmaterialen tussen 25 en 30 gewichtsdelen koolstof tot één deel stikstof zijn . Dit komt omdat de bacteriën die verantwoordelijk zijn voor het composteringsproces deze twee elementen in die verhoudingen nodig hebben om te gebruiken als voedingsstoffen om hun lichaam op te bouwen terwijl ze groeien, zich voortplanten en zich vermenigvuldigen.

Materialen met een hoog koolstofgehalte zijn meestal droge, "bruine" materialen, zoals zaagsel, karton, gedroogde bladeren, stro, takken en andere houtachtige of vezelige materialen die heel langzaam rotten.

Materialen met een hoog stikstofgehalte zijn doorgaans vochtige, "groene" materialen, zoals grasmaaisel, fruit- en groenteresten, dierlijke mest en groene bladmaterialen die zeer snel rotten.

Veel composteringsingrediënten hebben niet de ideale koolstof-stikstofverhouding van 30:1. Om composteren te laten werken, omzeilen we dit probleem door materialen met een hoog koolstofgehalte die heel langzaam afbreken te mengen met materialen met een hoog stikstofgehalte die heel snel vergaan, om zo de juiste balans te creëren.

C:N verhouding

Het stikstofgehalte van composteermaterialen wordt aangegeven door de koolstof-stikstofverhouding (C:N-verhouding), zoals je kan nakijken in de tabellen in de volgende paragraaf. Voordat we die onderzoeken, laten we een paar snelle voorbeelden bekijken om te begrijpen hoe C:N-verhoudingen werken.

• Materialen met een hoog stikstofgehalte, die zeer snel ontleden, zoals dode vissen, die een C:N-verhouding van 7:1 hebben, hebben een zeer lage C:N-verhouding
• Stikstofarme materialen, die zeer langzaam afbreken en moeten worden afgebroken om te worden gebruikt, zoals boomtakken, die een C:N-verhouding van 500:1 hebben, hebben een zeer hoge C:N-verhouding

Wanneer je  de C:N-verhoudingen probeert te begrijpen, is het nuttig om te weten dat alle planten meer koolstof dan stikstof bevatten (onthoud dat ze hun koolstof uit de koolstofdioxide in de lucht halen), dus dat is de reden waarom de C:N-verhoudingen van plantmateriaal is altijd groter dan 20:1.

• Als de C:N-verhouding in onze composteringsmaterialen te hoog is betekent dat, dat we niet genoeg stikstof en te veel koolstof hebben. We kunnen we de C:N-verhouding verlagen door een materiaal dat veel stikstof bevat, in de hoop zoals toe te voegen mest of gemaaid gras.
• Als de C:N-verhouding in onze composteringsmaterialen te laag is betekent dat, dat we te veel stikstof hebben, kunnen we de C:N-verhouding verhogen door karton, droge bladeren, zaagsel of houtsnippers toe te voegen. Die materialen bevatten veel koolstof.

Koolstof-stikstof (C:N) verhoudingen van gebruikelijke compostmaterialen

Hieronder staan de gemiddelde C:N-verhoudingen voor enkele veelvoorkomende organische materialen die worden gebruikt voor compostering.Hier is een handige lijst van composteermaterialen met hun respectievelijke koolstof tot stikstof of C:N-verhoudingen.

De materialen bovenaan de lijst bevatten grotere hoeveelheden koolstof, maar bevatten weinig stikstof en worden als ' bruin ' beschouwd.

Naarmate we verder op de lijst komen, neemt het stikstofgehalte toe en de materialen onderaan de lijst bevatten grotere hoeveelheden stikstof en worden als ' groen ' beschouwd.

Welke materialen kunnen worden gecomposteerd?

Alles wat ooit leefde, kan heet worden gecomposteerd - en ik meen echt alles. Van alles en nog wat, ook ongebruikelijke items zoals wol en katoenen kleding, botten, leren laarzen (met leren zolen).

Sommige boeren die de hot composting methode gebruiken, plaatsen zelfs een dood dier in hun hete composthopen (ze moeten in het midden van de hete composthoop gestopt worden om goed af te breken) omdat ze een hoge stikstofbron zijn.

Het is het beste om een verscheidenheid aan verschillende ingrediënten in de compost te gebruiken, omdat dit een breder scala aan voedingsstoffen oplevert en een rijkere compost oplevert.

Er zijn veel organische materialen die kunnen worden gecomposteerd en er zijn ook bepaalde ingrediënten die nooit in een compostbak mogen worden gedaan. Dit onderwerp is een heel artikel op zich, dus als je meer informatie wilt, hier is een link naar een lijst van welke materialen wel en niet in je compostbak mogen .

De eenvoudigste manier om compostmaterialen te mengen voor de juiste C:N-verhouding

Sommige tuiniers zijn perfectionisten en proberen een zeer complexe wiskunde te gebruiken om de exacte verhoudingen van elk ingrediënt dat ze gebruiken te berekenen om tot de ideale C:N-verhouding van 25-30:1 op gewichtsbasis te komen. Dit is totaal niet nodig, en er is een heel eenvoudig alternatief dat geweldig werkt, namelijk een volumemaat.

De één groene emmer - twee bruine emmers methode.

Als verhoudingen te ingewikkeld of verwarrend lijken (wat ze ook zijn), kun je in plaats daarvan met hoeveelheden ingrediënten werken om dingen te vereenvoudigen.

Mix één emmer 'groene' (stikstofhoudende) materialen met twee emmers 'bruine ' (droge koolstofhoudende) materialen.

Met deze methode kunnen we bijvoorbeeld één emmer mest en twee emmers droge koolstofmaterialen gebruiken om een hete composthoop te starten. Afwisselend worden dunne lagen groen en bruin op elkaar gestapeld totdat de composthoop 1 vierkante meter  in het vierkant is en liefst een beetje hoger is dan1 meter.

Het is niet echt nodig om verstrikt te raken in de wiskunde van precieze C:N-verhoudingen voor succesvol warm composteren. Het is meer een kwestie van het proces uitproberen door de onderstaande instructies te volgen. Het is echt vrij eenvoudig.

Hot composting in 18 dagen

In de volgende instructie worden de stappen beschreven die nodig zijn om een Berkeley heet composteersysteem te bouwen dat in ongeveer 18 dagen afgewerkte compost produceert. Onthoud dat vochtig houden, veelvuldig keren en beluchten het geheim is van succesvol hot composting.

DAG 1: composthoop maken

1. Zoek een plek in je tuin die beschermd is tegen te veel zon of zware regen, waar je de composthoop gaat opbouwen. Hiermee voorkom je dat de compost uitdroogt of te nat komt te staan, wat het composteringsproces vertraagt.
2. Verzamel 1/3 snel afbrekende groene stikstofhoudende materialen (vers grasmaaisel, fruit- en groenteresten, groene bladeren en -plantresten) en 2/3 bruine koolstofhoudende materialen die langzaam afbreken (zaagsel, karton), gedroogde bladeren, stro, zeer fijn gehakselde takken en andere houtachtige of vezelige dingen). Hoe fijner het materiaal is, hoe beter de hot composting methode zal werken.
3. Wissel dunne lagen groen en bruin materiaal af tot je hoop ongeveer een kubieke meter (1 meter breed x 1 meter diep x 1,5 meter hoog) hebt gemaakt. Zorg dat je steeds alle laagjes op de composthoop goed nat maakt, en als de hoop klaar is, bewater de hoop nog even goed, tot je het water aan de onderkant van de hoop ziet wegsijpelen en de hoop verzadigd is met water.
   1. Tip: Een compostactivator zoals smeerwortel, brandnetel of duizendblad, dierlijk of vismateriaal, urine of oude compost, kan in het midden van de composthoop worden geplaatst om het composteringsproces te starten.

DAG 5: composthoop omdraaien

1. Draai de composthoop om, van buiten naar binnen en van binnen naar buiten.
2. Verplaats bij het keren van de compost de buitenkant van de stapel naar een plek ernaast en blijft materiaal van de buitenkant naar de nieuwe stapel verplaatsen. Wanneer het draaien is voltooid, zal al het materiaal dat zich in de stapel bevond, buiten zijn en vice versa.
3. Zorg ervoor dat de hoop voldoende vochtig blijft. Om te testen knijp je een handvol van de compostmaterialen uit. Er mag maar één druppel water zouden moeten afgeven, of bijna een druppel. Dan is het goed. Te droog? Wateren. Te nat? Geen water geven.
4. Laat de composthoop een dag met rust (niet draaien)

TIP: Als de composthoop te nat wordt, spreid hem dan uit, of open een gat van ongeveer 7-10 cm breed met het handvat van de hooivork, of plaats er stokken onder voor drainage.

De boel warmt goed op. Je kunt er water in verwarmen voor een lekkere kop groene thee!

DAG 7 en 9: temperatuur meten

1. Meet de temperatuur in het hart van de composthoop. De composthoop moet op deze dagen zijn maximale temperatuur bereiken. Een eenvoudige richtlijn: als je arm tot aan je elleboog in de compost kan steken, dan is het niet op 50 graden Celsius en is het niet heet genoeg. Is de temperatuur hoog genoeg, dan zal je je arm snel weer terug trekken om dat het te heet aan voelt.
2. Om dit nauwkeurig te meten kan je hiervoor het beste een compostthermometer gebruiken. Het hete composteringsproces moet een optimale temperatuur van 55-65 °C bereiken. Bij temperaturen boven 65 °C, verspreidt zich een witte "schimmel" door de compost, die eigenlijk een soort anaërobe thermofiele composterende bacterië is, vaak ten onrechte 'vuurziekte' genoemd. Deze bacterie verschijnt wanneer de compost te heet wordt, meer dan 65 °C en zuurstof tekort komt, en verdwijnt wanneer de temperatuur daalt en aerobe composterende bacteriën het weer overnemen. De temperatuur piekt op 6 tot 8 dagen en koelt geleidelijk af op dag 18.
3. Draai de composthoop om de dag om: op dag 7 en opnieuw op dag 9.
4. Laat de compost na het keren de volgende dag rusten.

TIPS

• Als de composthoop snel in omvang afneemt, zit er teveel stikstof in de compost.
• Om de compost sneller op te warmen voeg je wat mest of urine toe bij het keren.
• Als de hoop te heet wordt, gaat stinken en in omvang kleiner wordt, zit er te veel stikstof in de hoop. Voeg een handvol zaagsel per hooivork toe bij het draaien.

DAG 11, 13, 15 en 17: composthoop keren

1. Blijf de compost elke 2e dag keren: op dag 11, 13, 15 en opnieuw op dag 17.
2. Laat de compost na het keren steeds een dag rusten.

DAG 18: compost is voltooid

De compost is klaar! Voltooide compost is warm, heeft een donkerbruin en ruikt naar bosgrond. Als de regenwormen de compost in gaan, is dat een teken dat het klaar en klaar is, want het is voor hen voldoende afgekoeld en ze zitten erin omdat het vol voedingsstoffen zit!

1. Plaats de composthoop in een gebied dat wordt beschermd tegen te veel zon om te voorkomen dat de compost uitdroogt, of tegen hevige regen om wateroverlast te voorkomen, aangezien beide extreme omstandigheden het composteringsproces zullen vertragen.
2. De benodigde ruimte voor de hoop moet ongeveer 1,5 x 1,5 meter zijn, en voldoende ruimte er omheen hebben om te staan bij het keren van de compost.
3. Bewater elke laag totdat deze vochtig is terwijl je de hoop bouwt. Geef de compost na drie of vier dagen lucht door hem te mengen en om te draaien, draai hem dan om de twee dagen totdat de compost klaar is, meestal in 14-21 dagen.
4. Draai de compost om met een tuinvork, of nog beter, een hooivork met lange steel.
5. Dek bij koud of nat weer de composthoop af met een zeil om te voorkomen dat de regen afkoelt, omdat het water tot in de kern van de composthoop zal doordringen. Ook al zal koude buitenlucht het oppervlak koelen, maar niet de kern van de composthoop, door deze te bedekken, voorkomt dit enig warmteverlies van het oppervlak naar de koelere buitenlucht en houdt de warmte beter vast in de composthoop.

Ben je niet zeker of jouw hot composthoop echt volledig is verteerd? Doe de tuinkerstest! Zaai wat tuinkers in een bakje met de hot compost. Als de tuinkers ontkiemt en naar tevredenheid groeit is de compost goed. Nog niet verteerd? Dan zal de tuinkers niet ontkiemen.

Conclusie

Een composthoop starten is ontzettend eenvoudig! In deze verdiepende serie "Composteren - de diepte in" leer je de fijne kneepjes van het composteren. En die resulteren in een hoop die sneller en beter verteert. Je kunt het zo zien: iedereen kan fietsen, maar niet iedereen wordt wielrenner. :-)

(De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat bij ons thuis Collin "de compostkoning" is en het leuk vindt om lekker te nerden als het om composteren gaat. Ik houd het vooral bij het recreatief composteren en geniet vooral van het eindresultaat van alles wat Collin in de composthoop investeert.)

Succes met hot composting!