Kruiden drogen: een van de makkelijkste conserveerklusjes waar je jaarrond plezier van gaat hebben! Vanaf maart beginnen de vaste kruidenplanten weer uit te lopen en vanaf juni kun je al de eerste bosjes gaan oogsten. Ook heb je misschien nog peterselie staan van het vorige seizoen. Daar kun je in de lente nog behoorlijk wat van oogsten voordat de peterselie gaat bloeien.
Biologische kruiden - vers en gedroogd - zijn behoorlijk prijzig in de supermarkt. Reserveer daarom voldoende ruimte in je moestuin, in bakken, potten en borders om vaste en een- & tweejarige kruiden te kweken!
In deze blog daarom alles over kruiden drogen! Zo kun jij ook jaarrond koken en thee zetten van je eigen kruiden.
1. Welke droogmogelijkheden zijn er?
Luchtdrogen
Je kunt ‘normaal’ drogen: dat wordt ‘aan de lucht drogen’ genoemd. Deze optie leg ik verderop uit in deze blog.
Voedseldroger
Met een voedseldroger kun je op een relatief lage temperatuur iets drogen. Het is een soort oven waarin je een hele rij lades boven elkaar schuift. Je kunt kruiden, groente en fruit drogen. Kruiden drogen gaat relatief snel, tomaten drogen; dat duurt uren.
Droogkast
Als je een fanatieke duurzame moestuinder bent met twee rechterhanden, dan heb je misschien zelf wel een droogkast gebouwd. De zon doet de rest!
Drogen in de oven
De oven wordt ook regelmatig ingezet om kruiden te drogen. Als je oven zeer laag kan - tot 40 graden - is het een optie als je heel snel je kruiden wilt drogen.
Drogen in de magnetron
Magnetrondrogen zie ik ook veel voorbij komen maar raad ik af: en er verdwijnt mijns inziens teveel van de voedingswaarde. Snel is het wel.
In deze blog leg ik uit hoe je kruiden aan de lucht droogt. Voordat ik alles verder uitleg hoe je kunt drogen, eerst wat andere info.
2. Welke kruiden zijn geschikt om te drogen?
In principe zijn alle kruiden geschikt om te drogen. De ene soort droogt alleen wat makkelijker dan de ander. En de ene soort houdt zijn smaak beter dan de ander. Zo vind ik koriander niet heel smaakvol eenmaal gedroogd. Maar: gewoon uitproberen; jouw ervaring kan anders zijn!
3. Wanneer start je met oogsten?
Ik begin redelijk tijdig in het moestuinseizoen met snoeien van de vaste kruidenplanten. Meestal al in mei. Na het snoeien loopt je plant namelijk gewoon weer uit! De kruiden die ik in het voorjaar heb gezaaid komen later aan de beurt.
Totdat je kruidenplant bloeit, geeft de plant het meeste voedingswaarde in de blaadjes. Daarna zal de energie ook in de bloem gaan zitten en kun je zaden opvangen van de gedroogde bloemen. Ik laat altijd een deel van mijn vaste kruidenplanten bloeien voor de bijen en een deel snoei ik terug. Zo kan ik gedurende maanden om en om blijven snoeien.
Tussen mei en oktober kun je van zowel je vaste als je een- & tweejarige kruiden blijven plukken. Doe dat ook vooral; je stimuleert dan nieuwe bladaanmaak.
Gedroogde kruiden! Fijne smaakmakers en onmisbaar in een gezond voedingspatroon.
Ook ‘wilde’ planten en onkruiden krijgen een plekje in onze kasten en kelder. Smeerwortel: goed voor o.a. herstel bij kneuzing.
De oregano is er klaar voor!4. Aan de slag
Je kunt losse blaadjes oogsten, of de takjes met de blaadjes eraan. Wat is de juiste aanpak? Die is er niet. Als mijn basilicum nog niet heel groot is, pluk ik alleen de grote blaadjes eraf. Maar op een gegeven moment groeit alles zo goed, dan kun je de takken snoeien. Snoei vaste kruiden nooit terug tot aan de grond, maar laat een paar centimeter staan. En in geval van bijvoorbeeld basilicum houd je de onderste blaadjes aan de plant; in de bladoksels verschijnen er nieuwe uitlopers. Bieslook en peterselie kun je behoorlijk terugknippen: in het hart zal de plant weer uitlopen.
- Spoel zand en stof voorzichtig van de kruiden.
- Laat de kruiden uitdruipen in een vergiet en dep daarna af met een schone theedoek (een slacentrifuge is ook handig!).
- Bind de takjes in een bosje. Zorg dat je niet enorme bossen maakt zodat er voldoende luchtcirculatie is.
- Hang de bosjes op in een droge ruimte, vermijd direct zonlicht. Stof en vet wil je vermijden. Gebruik daarom een papieren zak (of maak er een) van onbedrukt en ongebleekt papier. Maak een gaatje in de bodem van de zak en trek het uiteinde van het bosje hier doorheen. Hang aan een haakje of haal er een touwtje doorheen dat je ergens aan bevestigt.
Uitleg van dit DIY kruidendroogplankje staat op blz 46 van mijn moestuin- en kookboek Natuurlijk moestuinieren! Illustratie door Ingrid van Studio Yellowdays
Geen kans op stof of vliegenbezoek...
Liggend drogen
Heb je losse bladeren of bloemen? Leg die dan neer op een ademende ondergrond; je hebt luchtcirculatie nodig.. Dat kan een ovenrek zijn bijvoorbeeld. Leg hierop een schone droge thee- of kaasdoek (de stof moet zo glad mogelijk zijn om ‘kleven’ te voorkomen). Of maak het DIY lig-droogrek mijn moestuin- en kookboek Natuurlijk moestuinieren! (pagina 46). Leg de blaadjes naast elkaar en leg hierop weer een doek of papier tegen het stof of bovengenoemde vliegenbezoek. Ik gebruik liggend drogen ook altijd voor mijn bieslook:
- Was de bieslook
- Dep droog
- Snijd in stukjes van ongeveer 3/4 centimeter (de buisjes krimpen tijdens het drogen; snijd niet te klein dus)
- Spreid de bieslookstukjes uit op het ligdroogrek
- Na een week (afhankelijk van de luchtvochtigheid) is de bieslook gedroogd.
Maak dit eenvoudige DIY ligdroogrekje! Mooie illustratie van Studio Yellowdays
Op pagina 46 van mijn moestuin- en kookboek Natuurlijk moestuinieren! vind je de uitleg voor twee eenvoudige kruiddroogrekjes.
De hibiscus. Ze behouden heel goed hun kleur. Lekker voor in de thee.
Gedroogde bloemen; ziet er prachtig uit en je kunt er van alles mee doen. Van goudsbloem wordt o.a. calendulazalf gemaakt. (Foto uit 2018 :-)5. Welke plek is geschikt?
Gebruik de meest droge ruimte in je huis en vermijd volle zon. Ik gebruik hier mijn werkkamer voor. Bij ons is het op de eerste verdieping stukken droger dan beneden. Een keuken raad ik af omdat hier hele kleine vetdeeltjes zweven die op de kruiden terecht kunnen komen. Een kelder is dan wel weer donker, maar meestal wat vochtiger; dat raad ik af.
6. Hoe lang droog je je kruiden?
De droogduur ligt natuurlijk aan de dikte van je bladeren, en hoe droog de ruimte is waar je kruiden drogen. Ik houd meestal sowieso drie weken aan. Beter iets te lang dan iets te kort. Want als je kruiden toch nog niet helemaal zijn gedroogd en ze te vroeg in een potje komen, heb je kans op schimmel.
Een test: alles moet knisperen, hard aanvoelen en de dikkere takken kunnen niet meer buigen: die breken.
7. In de voorraad ermee!
En dan ben je in de de laatste fase beland van je kruidendroogavontuur!
Wat heb je hiervoor nodig? Een theedoek, voldoende werkoppervlakte en schone glazen potten. Alles moet schoon en kurkdroog zijn. Je handen ook!
Ris de blaadjes van de takken boven een grote schaal waarin alles opgevangen wordt. Soms kan je beter tegen de stroom in rissen: omhoog. En soms ook gewoon mee met de richting van het blad. De takken kunnen op de composthoop of mulch ermee.
Je kunt natuurlijk bij Dille & Kamille potjes kopen. Maar ik houd om meerdere redenen heel erg van recyclen. Ik bewaar daarom allerlei formaten lege potten en zo af en toe neem ik een weckpot mee uit de kringloop.
Potten heb ik alle vormen en maten. En ook de labels lopen nogal uiteen. Diversiteit! Het blauwe label komt uit de Flow, de oregano kreeg een stukje afplaktape en het ronde label knipte ik uit een stukje gekleurd karton van een oud tijdschrift.
8. Het hele blad, gehakt of gemalen?
Houd je de bladeren in tact of hak je ze fijn? Met de tijmblaadjes hoef je eigenlijk verder niet veel meer mee te doen. Die gaan bij mij zo de voorraadpot in. Maar de saliebladeren zijn groter. Aan jou de keuze of je die heel wilt bewaren (handig voor in de theepot, in plaats van gruis) of wilt fijnhakken of zelfs wilt fijnmalen.
Ik hak de oregano meestal wat fijner. De lavas ook. De rest laat ik meestal gewoon heel, en dan bepaal ik op het moment van verwerken wat ik er verder mee doe.
Malen in bijvoorbeeld een koffiemolentje kan ook: dat deed ik met de naalden van de rozemarijn bijvoorbeeld. Het heeft enkele voordelen: het neemt minder ruimte in, en je gebruikt er waarschijnlijk meer van. En kruiden zijn enórm gezond voor je!
Muntbladeren zijn heerlijk in de thee, en ik vind het fijn dat ik dan geen gruis in mijn thee heb. Maar in een pastagerecht vind ik het heerlijk om gemalen rozemarijn of fijngehakte salie te verwerken.
Allerlei mogelijkheden dus.
9. Labelen en bewaren
Zorg ervoor dat je je kruiden labelt. Ik had nog wel eens moeite om de hysop en de dragon uit elkaar te halen. Hetzelfde gebeurde nog wel eens met mijn diverse soorten munt. Daarnaast is het ook handig om de datum erop te noteren.
Als ik in het nieuwe seizoen alweer gedroogde kruiden heb en in de potten nog kruiden van het seizoen ervoor zitten, gooi ik dat meestal op de composthoop. De smaak van veel kruiden gaat na verloop van tijd achteruit. Heb je een enorme voorraad? Geef weg aan mensen uit je omgeving, en zorg dat je jouw eigen voorraad in het zicht houdt. Dan pak je sneller kruiden bij het koken en kom je makkelijker door je voorraad heen.
10. Kun je kruiden invriezen?
Je kunt kruiden in ook vriezen. Dit doe ik nog regelmatig met koriander en lavas. Maar verder vind ik het fijn om zoveel mogelijk ruimte in de vriezer te besparen. De meeste kruiden worden slap door het invriezen. Als je de kruiden daarna toch pureert of fijnhakt is dat geen probleem.
Mijn schoonmoeder kreeg een kruidenmix kado. De dag erna zat het al verwerkt in een versgebakken brood!
Voor de kruidenmix besloot ik om alles fijn te hakken. Je ziet hier: gedroogde oregano, dragon en salie.11. Kadokruiden
Ik zei het al eerder: als je veel kruiden hebt is het leuk om daarvan weg te geven! Ik verzamel door het hele jaar heen leuke potjes die het goed doen als kadoverpakking. Degene die je de kruiden kado doet zal het waarschijnlijk ook fijn vinden als je wat meer uitleg geeft. Over de gezondheidsvoordelen van oregano bijvoorbeeld. Oregano is namelijk niet alleen maar een fijne smaakmaker in soepen, sauzen, ovengerechten of dressings. Oregano pakt ook schadelijke bacteriën en vrije radicalen aan. Het vermindert het schadelijke effect van acrylamide tijdens het bakken, en werkt verkwikkend. Da’s toch een leuk weetje! En je kunt op het label schrijven waarvoor het kruid ingezet kan worden.
= = =
Meer lezen over conserveren?
Lees deze blog over het fermenteren van aardappels.
Lees deze blog over het inmaken van augurk, komkommer en courgette in het zuur.
