Moestuinieren. In moestuinbakken of in de volle grond?

Wat neemt het moestuinieren toch een enorme vlucht! De afgelopen jaren is het moestuinieren in de achtertuin of op een volkstuincomplex steeds populairder geworden. Flinke wachtlijsten bij de volkstuincomplexen, en achtertuinen krijgen een nieuwe invulling. Door Corona gingen we met z’n allen nog meer in de tuin aan de slag. Ik kan alleen maar zeggen dat ik dat een enorme leuke en goeie ontwikkeling vind en ik hoop dat het geen kortstondige gril blijkt. Moestuinieren is namelijk zo ongelofelijk fijn, bevredigend, rustgevend en gezond voor je. En nog zoveel meer!

Een groent(j)e of een volkstuinveteraan

De een is met een volkstuin opgegroeid, de ander begint zonder enige kennis of ervaring. En het leuke is dat wel of geen ervaring niet uitmaakt. Je begint gewoon en je hebt heel snel al resultaat! Natuurlijk maak je beginnersfouten. Maar ik maak nog steeds half-gevorderde-fouten. Hoort erbij en is eigenlijk alleen maar leuk als je het weet om te zetten naar een leermomentje (of een achteraf-gniffel-moment – ik weet er alles van). Niets is zo makkelijk dan het starten met je eigen moestuin en niets is zo leerzaam!

Een vierkante meter of een voetbalveld

De een begint op een ministrookje in z’n achtertuin en de ander heeft een voedselbos van iemand overgenomen. En zo bestaan er nog tig varianten natuurlijk. Ook dat maakt allemaal niet uit. Voor iedere vierkante meter valt er namelijk iets te kweken. Wat dat betreft is de moestuin zo makkelijk en flexibel, niet veeleisend en behoorlijk genadig.  Het plezier is er niet meer of minder om; of je nu veel of weinig oppervlakte hebt.

Verhoogde bakken of volle grond?

Maar dan… Hoe ga je je moestuin aanpakken en inrichten? De moestuinbakken zijn enorm populair geworden. Deels door de vierkante metermoestuinbakken denk ik. Het ziet er handig uit, het is makkelijk als je zonder ervaring iets wilt gaan doen, en ’t is tevens een mooi verdienmodel voor de bedenkers hiervan. Maar als je een moestuin gaat aanleggen hoeft het niet voor de hand te liggen om met bakken te gaan werken. Er is namelijk ook de volle grond. Ik leg je de voor- en nadelen uit van volle grond en moestuinieren in verhoogde bakken.

Het esthetische aspect

Een van de redenen om in bakken te gaan moestuinieren is het esthetische aspect. We houden er op een een of andere manier van om onze huizen en tuinen netjes in te richten. Dít is moestuin en dít is siertuin. We houden van afbakenen, van kaders – de verzuiling zit er diep in bij ons – en onze tuin moet netjes, duidelijk en overzichtelijk zijn. Vooral in achtertuinen hebben de verhoogde bakken gewonnen aan populariteit.

En daar valt natuurlijk wat voor te zeggen. Maar voordat je daadwerkelijk aan de slag gaat is het goed om eens rustig te gaan zitten en te brainstormen. Als esthetiek een belangrijk uitgangspunt is; welke mogelijkheden zijn er dan om dit vorm te geven? Het valt me op dat er in onze Westerse cultuur zoveel het-moet-netjesovertuigingen spelen. Keurig aangeharkte tuintjes, keurig ingerichte huizen, er mag geen oortje van een koffiekopje ontbreken – die gaat de prullenbak in. En het kan dus zijn dat die netheidbehoefte een beetje in de weg kan zitten. Daarom is het fijn om te brainstormen, op Pinterest ideeën te gaan bekijken, te bedenken wat voor jou belangrijk is en hoe je dit vervolgens gaat invullen.

Want… wie bepaalt wat mooi is? Wie bepaalt wat netjes is? Dat idee wordt (groten)deels beïnvloed door onze cultuur, onze opvoeding, door wat we om ons heen zien bij de buren en door wat we op tv zien, wat de commercie ons voorspiegelt. Ik merk dat mijn moestuin me uitdaagt om buiten de lijntjes te kleuren, om op een onorthodoxe manier te denken en om het esthetische aspect vanuit verschillende perspectieven te benaderen. Was ik jaren geleden nog heel erg van de kaders en duidelijke scheiding tussen het een en het ander; nu zie ik dat een meer organische aanpak me blijer maakt.

Als jij je moestuin gaat vormgeven: neem dan gewoon eens de tijd om na te denken over wat je echt diep van binnen wilt. Geef ruimte in je hoofd om te bedenken wat je blij maakt en uitdaagt, bekijk eerst eens alle mogelijkheden zonder direct een concreet plan van aanpak te hebben. Vraag je af wat je vanuit gewoonte wilt en vindt en… fantaseer over wat er nog meer mogelijk is. Je zult versteld staan over je eigen fantasie en de mogelijkheden die daaruit ontstaan.

Ja, moestuinbakken geven je tuin het idee van een overzichtelijke nette uitstraling. Ze zijn makkelijk en het idee van afkaderen kan een prettig gevoel geven. Maar die wens hoeft niet persé door moestuinbakken ingevuld te worden.

Begaanbaarheid/overal bij kunnen

Het prettige van een verhoogde bak is dat je er makkelijk omheen kunt en daardoor goed bij je groenten, bloemen, fruit en kruiden kunt. Je zet ‘m neer, je vult ‘m met grond, paadjes erom heen en hopsa. In volle grond moestuinieren kan die mogelijkheid natuurlijk net zo goed bieden.

Door stapstenen te plaatsen, grind/houtsnipperpaadjes of gras te zaaien maak je je bedden/borders goed bereikbaar zodat je goed bij je planten kunt. De vierkante meterbakken kan je natuurlijk ook in volle grond nadoen.

Belangrijk is – om je groente goed te kunnen blijven bereiken nadat ze flink zijn gegroeid – is de diepte van je moestuinbedden *) of borders in de gaten te houden. Denk twee armlengtes: 120 centimeter zodat je je border aan beide kanten tot aan het midden kunt bereiken. Zijn je groentebedden dieper dan dat? Zorg dan voor wat stapstenen zodat je alsnog je planten kunt bereiken doordat het midden van je bed/border toegankelijk is. Het wordt (zowel in bedden als bakken) anders heel lastig om te kunnen oogsten, snoeien of opbinden.

*) En dan nog even een zijspoortje: moestuinbedden: dit kunnen gewoon ‘groenbedden’ zijn waarbij groente, kruiden, fruit, heesters en sierbloemen door elkaar heen kunnen groeien. Lees hier meer over in alinea “Mixen en matchen”.

Aan de linkerkant van onze achtertuin plaatsten we vier moestuinbakken. De venkel bloeit als een gek, prachtig! Je ziet me rechts achter met m’n marktplaatstrofee: een oude gare kruiwagen. I love it.

Droogte/waterbesparing

Een écht groot nadeel van moestuinbakken ervaar ik in tijden van droogte – zoals we inmiddels helaas allemaal hebben ondervonden. De grond bij de zijkant van je bakken droogt namelijk sneller uit dan de grond middenin je bakken. De zon brandt op het hout/de stenen en dat heeft een behoorlijk effect op de vochthuishouding van je tuinaarde.

Bij moestuinieren in volle grond heb je dat effect alleen op de bovenste laag van je tuinaarde. En dat valt een beetje te voorkomen door te werken met bijvoorbeeld houtsnippers. De aarde bedekken met houtsnippers kan uiteraard ook bij je moestuinbakken! Ook een mulchlaag helpt hiertegen.

Omdat ik graag zo duurzaam mogelijk moestuinier, ontdek ik nu dat bakken wat dit betreft echt nadelig werken.

Hoe zeer je grond uitdroogt heeft ook te maken met de hoogte van je bak uiteraard. Sommige verhoogde bakken hebben slechts een klein opstaand randje, die zelfs waterbesparing kan opleveren omdat – wanneer je gaat wateren – het minder snel wegloopt. Daarnaast merkte iemand via Instagram naar aanleiding van mijn poll over deze topic op dat vermiculiet helpt om vocht vast te houden en ze zag duidelijk effect.

Ook ligt het aan de diepte/breedte van je bak. Als je bakken aanhoudt van 1,20 meter breed, zodat je vanuit beide kanten goed bij het midden kunt komen, dan is bovenstaand probleem voor de hand liggend. Wil je effectief gebruikmaken van deze relatief smalle bakken, dan kan je hier tegenaan lopen. Bij verhoogde maar zeer diepe borders of bedden zal dat probleem weer minder opgaan. We troffen na onze verhuizing achterin de tuin bijvoorbeeld een behoorlijk diepe verhoogde stapelsteenborder aan. Daar groeit sowieso weinig aan de rand en omdat er toch genoeg ruimte is, vormt dat geen probleem. Ook kunnen sommige planten prima tegen een relatief droge grond. Dus daar kan je in je moestuinbakkenplan rekening mee houden.

Overigens kan die hogere temperatuur in je bakken ook voordelig zijn. Zo reageerde een andere instamoestuinder weer dat ze in volle kleigrond moestuinieren maar ook in bakken. En dat het fijn is dat de bakken in het voorjaar sneller opwarmen dan de klei.

Vrieskou

Of het nu door het bovenstaande punt komt of door de temperatuur in de winter… Mijn knoflookbollen die aan de rand van de verhoogde bakken groeiden, waren beduidend minder groot dan die in het midden van de bak stonden. We hebben dus te maken met drogere grond aan de zijranden. Maar de (vries)kou en koude wind heeft ook meer grip op de grond aan de randen dan in het midden van de bakken. Ik stond versteld van het verschil in grootte. Het kan misschien een combinatie van verschillende aspecten zijn.

De temperatuur in de volle grond zal minder heen en weer schommelen dan die in je bakken. In de zomer zal die aarde warmer zijn en in de winter zal deze juist meer afkoelen. Hoe nadelig dit werkt kan ik niet concreet zeggen, maar door het verschil in grootte van m’n knoflookbollen gaf het me toch te denken.

Bodem

Naar aanleiding van een poll op mijn Instagram met de vraag wie er moestuiniert in bakken en wie in volle grond kreeg ik een aantal berichtjes. De keuze om in bakken te gaan moestuinieren hoeft niet esthetisch te zijn, het kan natuurlijk ook de grondsoort zijn. Heb je zware kleigrond, dan zal het heel veel tijd en energie kosten om die grond luchtiger te maken. Het moestuinklaar krijgen van zware kleigrond is namelijk niet zo makkelijk al bij zandgrond. Wij mengden onze schrale grond met onze compostaarde en tuinaarde van Biokultura. Dat was snel gepiept en we konden hups aan de slag. Maar kleigrond luchtiger maken is heel wat zwaarder en kost ook veel meer tijd om de grond meer humusrijk te krijgen. Ook kunnen moestuinbakken goed werken als je betere drainage wilt hebben of met planten werkt die niet van natte voeten houden.

Dus als je graag snelt wilt beginnen met een moestuin dan wil je natuurlijk niet eerst een paar jaar in de kleigrond moeten ploegen, dat snap ik helemaal!

De grondsoort is bepalend voor wat erop groeit. Op kleigrond gedijen bepaalde planten beter dan op zandgrond en andersom. Wil je bijvoorbeeld keirechte winterpeen kweken maar heb je te maken met kleigrond, dan is een moestuinbak ideaal. Kolen daarentegen zullen het enorm naar hun zin hebben in je kleigrond, dus daar hoef je geen bak voor te bouwen!

Weer een andere instamoestuinder vertelde dat hun tuin vol stond met bomen en struiken. De gemeente had alles gekapt maar alle kluiten zaten nog stevig in de grond. Door te gaan moestuinieren in bakken hopen ze dat de wortels over een aantal jaren zijn vergaan en dat ze dan in de volle grond kunnen gaan werken.

Afkaderen van de bedden

Werk je in een gemeenschappelijke tuin of heb je kleine kinderen, dan kan het afkaderen door middel van randen om je moestuinbedden (met hout of steen of welk materiaal dan ook) ook duidelijkheid geven over waar je wel en niet mag lopen. Over je moestuinbedden moet je namelijk nooit lopen omdat je de grond dan compacter maakt met jouw gewicht. En dat is niet bevorderlijk voor het bodemleven.

Daarnaast werkt een kader/rand ook waterbesparend. Als je water geeft bij grote droogte loopt het water minder snel je looppaden op. Droge aarde neemt niet direct water op, waardoor het water sneller wegstroomt naar een lager gedeelte. De randen fungeren als buffer en zorgen ervoor dat het water niet direct alle kanten op stroomt.

Flexibiliteit

Je smaak of wensen veranderen soms, en het is fijn om die plannen in je moestuin ook te kunnen toepassen. Soms wil je borders en/of bedden aanpassen of veranderen na verloop van tijd. Misschien wil je hier en daar iets verbreden, wil je je looppad veranderen of wil je een rechte lijn veranderende in een krommende.  En dan stuit je met bakken al heel snel op grenzen. Niet dat het niet mogelijk is, maar een bak ombouwen, verplaatsen, uitbreiden of veranderen van vorm is een beste klus.

Werk je alleen met kaders zoals in het onderwerp hierboven, dan kan je makkelijk uitbreiden. Heb je bakken gemaakt waarbij je diverse planken boven elkaar hebt vastgemaakt, dan vraagt het veel meer werk.

Glooiende lijnen

Als je werkt met houten bakken is het lastig om glooiende lijnen toe te passen in je tuin. Als je googlet op moestuinbakken dan zijn het allemaal rechte lijnen die je ziet. De variatie ziet ‘m in of je rechthoeken, L-vormen of vierkanten maak. Werk je in de volle grond of werk je met stapelstenen , dan ben je al veel flexibeler qua vorm natuurlijk. Je kunt glooiende lijnen toepassen, je kunt makkelijker uitbreiden of juist verkleinen of verplaatsen.

De bekende vierkante tegels kan je heel vaak ergens gratis afhalen. Je kunt er makkelijk mee stapelen en geven je de mogelijkheid om te spelen met vormen.

Een paar centimeter verschuiven

Wil je een bed of border een paar centimeter verbreden of verlengen of juist het tegenovergestelde: dan is dat prima te doen als je moestuiniert in volle grond. Werk je met verhoogde bakken of stapelsteenborders: dan heb je een flinke uitdaging. Voor een paar centimeter is dat een behoorlijke klus. Wij kwamen er bijvoorbeeld al snel achter dat de kruidenbak aan uitbreiding toe is. Reden dat we dat nog niet hebben gedaan is dat het nogal wat stappen vraagt voordat we dit kunnen uitvoeren. Toen we in onze vorige tuin rond 2002 onze ‘volle grond bed’ wilden uitbreiden (ik begon op een stukje van zo’n 2m2!) was het gewoon een kwestie van wat perkgoed verhuizen, gras verwijderen, compost toevoegen en in een half uurtje was het gepiept!

Veranderingen toepassen met moestuinbakken kán dus uiteraard wel, maar je bent wel beperkter dan wanneer je in de volle grond moestuiniert.

Wisselteelt

Ik pas wisselteelt toe. Dat betekent dat ik niet ieder jaar gewassen op dezelfde plak laat groeien, maar dat ik rouleer. Dat voorkomt o.a. ziektes. Zelf merk ik dat ik het ene jaar wat meer ruimte nodig heb voor m’n koolgewassen en wat minder voor mijn peulgewassen bijvoorbeeld. Met vast afgepaste bakken kan ik dan niet variëren in grootte van de bedden. In volle grond kan je wat makkelijker een stuk grond bij een bepaald deel erbij pakken en een ander gedeelte juist verkleinen.

Overigens: mensen die in kleigrond tuinieren kunnen ook niet zo heel makkelijk bedden vergroten of verkleinen. Daar waar het looppad zich bevindt, is de grond door het lopen/gewicht behoorlijk compact geworden.

Balkon of groen dak

Als je een balkon hebt, tjsa, dan is moestuinieren op volle grond geen mogelijkheid voor jou. Dan biedt een bak jou allerlei mooie kansen en kan je op je eigen balkon je eigen groente, kruiden of fruit kweken! Ook potten zijn prima inzetbaar op je balkon. Denk bijvoorbeeld aan tomaten, komkommers, rucola, allerlei soorten kruiden, aardbeien, fruitstruikjes en eetbare bloemen.

Ik zag bij een uitzending van Gardener’s World een muzikant die op het dak van zijn studio een moestuintje had aangelegd; een heel klein groen en prachtig paradijsje! Als je je dak verstevigt en geschikt maakt als ‘groen dak’ dan zou je zelfs met een laagje grond en oppervlakkig wortelende planten kunnen werken.

Mixen en matchen

Toen wij na onze verhuizing tuinplannen gingen maken ontdekte ik dat ik nog steeds heel verzuild aan het denken was terwijl ik dacht dat ik toch al heel losjes tuinierde. “Dan komt híer de moestuin, híer de kruidentuin, hier de bessenstruiken en híer sierborders.” Maar steeds meer ontdek ik dat het superleuk is om dit juist met elkaar te verbinden, niet alles af te kaderen, het in elkaar over te laten lopen en grenzen te laten vervagen. Als je met een blank vel kunt beginnen zonder kaders is het makkelijker om te mixen en te matchen, om je over te geven aan een meer organischere vormgeving en om mee te bewegen met de natuur; windrichting, hoogteverschil, schaduw, biodiversiteit en dierenleven (hoe noem je wildlife in het Nederlands – ik ben te erg verMonty-d), geschikte planten voor jouw bodemsoort helpen je dan allemaal mee in het maken van een plan.

Een voorbeeld in organisch en onbegrensd tuinieren is voor mij Sjef du Jardin; check haar op Insta! Verder leer ik enorm veel van de permacultuurmethode en van Velt vzw; je tuin ontwerpen vanuit hoe de natuur werkt. Met veel tuinplannen werken we de natuur nog wel eens tegen. Willen we bepaalde planten in de tuin zonder te beseffen dat vanwege de grond, droogte/vochtigheid, wind en klimaat dit enorm veel werk kost om de plant in leven te houden. Check dus permacultuurprincipes als je je moestuin inricht: amazing! Het leert me om buiten kaders te denken, om duurzame oplossingen te bedenken en om samen te werken met de natuur.

Mixen en matchen kan natuurlijk ook met moestuinieren in zowel de volle grond als in bakken. En dat gebeurt ook heel vaak. Onze bessenstruiken, fruitbomen en enkele vaste planten zoals rabarber en aardpeer groeien in de volle grond, net als heel veel eetbare bloemen en medicinale planten. En de eenjarige planten waar ik vaak bij moet, staan in verhoogde bakken om mijn rug te ontzien. Maar in de volgende alinea lees je daar meer over.

Lichamelijke klachten

Als je alles hierboven lees denk je misschien dat ik een moestuinbakkerhater ben… Ik moestuinier dus zelf gedeeltelijk in verhoogde bakken! Ik hield gratis & voor niets een whiplash over aan een auto-ongeluk in 2013 en ontdekte dat door m’n chronische rugklachten het wel een uitdaging werd in de tuin. We maakten daarom in 2015 verhoogde bakken en dat bleek een minder grote aanslag op m’n rug te zijn. Vaak pak ik er een klein krukje bij of hurk ik zo ergonomisch mogelijk. Maar rugtechnisch is moestuinieren in moestuinbakken een enorme hulp voor me.

Met bepaalde lichamelijke beperkingen kan je met verhoogde bakken gemakkelijker moestuinieren. In enkele afleveringen van Gardener’s World wordt hier ook aandacht aan geschonken. Fantastisch om te zien dat je met beperkingen prima kunt tuinieren!

Met een redelijk rechte rug hou ik het tuinieren langer uit; wel zo fijn met een whiplash!

Duurzaamheid

Los van het effect van langdurige droogte op de grond in je moestuinbakken is er nog een ander duurzame issue wat bakken betreft. Ik probeer mezelf te leren om het principe “zoveel mogelijk maken van zo weinig mogelijk” toe te passen in ieder aspect van mijn leven. Of het nu gaat om kleding, vervoer, apparatuur of om de tuin. Hoe minder spullen ik nodig heb en/of hoef te kopen om mijn doel te bereiken hoe fijner ik dat vind. Ik verklein hiermee mijn ecologische voetafdruk en draag bij aan een duurzamere wereld.

Dus als ik geen hout nodig heb maar gewoon in de volle grond kan tuinieren, dan zou ik dat eigenlijk het liefste doen. “Ja, maar hout is een natuurproduct”, kan je zeggen. En dat is ook zo. Maar het schijnt dat onze ‘houtbehoefte’ enorm is gestegen met alle gevolgen van dien. Oerbossen worden gekapt en monocultuurbossen komen daarvoor in de plaats. Dit heeft een enorme impact op bijvoorbeeld de biodiversiteit. Ookal koop je gecertificeerd hout, dat omkaderd wordt door een wilde bloemenstrook; dan nog is er heel wat voor nodig om dat in jouw tuin te krijgen.

Een uitzondering wat mij betreft hierop is om hout te verzamelen van weggeefhoeken (zo fijn die facebookweggeefhoeken!) en uit containers. Er wordt namelijk heel wat gesloopt – soms omdat het moet en soms omdat we toe zijn aan iets moois, nieuws, anders (zie mijn relaas over esthetiek…). Dat resulteert nogal vaak in prachtig nog bruikbaar hout dat helaas in de container terechtkomt.

Mijn vader verzamelde hardhout voor ons uit containers en stroopt regelmatig huizen af waar mensen aan het verbouwen zijn. Van dat hout bouwden we onze bakken. Nadeel: niet altijd de afmetingen die je misschien voor ogen had. Iets meer gedoe met aanpassen, gaten, rotte stukken, afwijkingen, verkleuringen en dergelijke. En soms moet je bijvoorbeeld lang wachten en geduld hebben om je spul te verzamelen. Een rondje winkel is sneller gepiept natuurlijk. En ook hier is het een uitdaging om het esthetische aspect “om te denken”. Niet zo strak, fris en mooi als spullen uit de winkel, die je op basis van jouw smaak uitkiest. En wat er tweedehands en in de container te vinden is wijkt daar wel eens vanaf. Maar ik zie daar juist wel de charme van in; spullen die een tweede leven krijgen hebben voor mij zoveel meer waarde/meerwaarde.

Twee soorten ‘sloophout’ waardoor we aan de kopse kant nog wat extra tegels plaatsten aan de onderkant, binnenin de bak. ’t Is soms iets meer gedoe; recyclen. Maar ik vind het geweldig. En kijk dat Franse gietijzeren ornamentje dan, leuk hè…

M’n vader zag dat er ergens damwanden werden vervangen. Mocht ‘ie gratis en voor niks meenemen. Nu krijgen ze een functie in plaats van dat ze vernietigd worden. De gaten dichtten we aan de binnenkant.

Wieden

Een aantal instamoestuinders stuurden n.a.v. mijn poll een berichtje over onkruid wieden. Enkelen vertelden dat ze meer moeten wieden in de volle grond dan in de moestuinbakken. Waar zou dat aan kunnen liggen? Waarom zou in bakken minder onkruid groeien?

Ik ben geneigd om te denken dat er meer zaad in volle grond ligt opgehoopt. Laat het me uitleggen: moestuinbakken bevatten relatief jongere grond. Als je een volkstuin overneemt of je bestaande achtertuin deels inzet als moestuin, heb je te maken met een langere tuinaardevoorgeschiedenis. En de kans dat daar meer onkruid groeit lijkt me dan groter. Maar als je op volle grond moestuiniert met gloednieuwe tuinaarde en dat verschil nog steeds ziet met moestuinbakken…, dan gaat deze redenatie dus niet op haha.

Daarnaast… zou er in moestuinbakken minder gespit worden dan in de volle grond? Door te spitten haal je zaad omhoog dat gaat ontkiemen zodra het aan de oppervlakte komt.

Of… is de gemiddelde moestuinbak dichter begroeid dan volle-grond-bedden waardoor onkruid sowieso minder kans krijgt?

En als al het bovenstaande niet opgaat; wat is het dan wel wat dit verschil veroorzaakt?

Als ik mijn volle grond bedden vergelijk met mijn moestuinbakken zie ik in onze tuin weinig verschil. Dat komt deels omdat ik heel veel onkruid niet zozeer zie als onkruid maar als eetbaar kruid, waardplant of iets anders. Daarnaast probeer ik de grond zoveel mogelijk te bedekken door óf dichte beplanting toe te passen, of door de grond te bedekken met een laag mulch of houtsnippers.

Hmmm… toch opvallend dat dit in de poll dan zo naar voren kwam. Ik ga verder op onderzoek uit!

Op hoge poten

Er bestaan ook moestuinbakken op poten. Als je lichamelijke beperkingen hebt is dit uiteraard een hele goeie optie. Als je helemaal niet kunt bukken of vanuit je rolstoel werkt dan heb je een flinke hoge bak nodig. Dat moet maar net mogelijk zijn, want moestuinbakken van een meter hoog hebben heel wat tuinaarde nodig. Een bak op poten kan dat een betaalbare uitkomst zijn. En je kunt er makkelijk met je rolstoel onder.

Maar het nadeel van een bak op poten is dat je – duh – het contact met de aarde mist. De grond droogt nog sneller uit dan in verhoogde bakken die op de grond staan. En bedenk dat je bepaalde groente niet makkelijk kunt kweken, omdat die diepte nodig hebben; knol-wortelgewassen bijvoorbeeld. Ik vraag me ook af – maar dat is een gedachtenspinsel – of bepaalde insecten en dieren hun werk in die bakken op poten kunnen doen, juist vanwege de beperkte diepte en gebrek aan direct contact met de aarde.

Ook hierin geldt weer: wat zijn jouw behoeftes en wensen? Onderzoek de mogelijkheden, brainstorm, ga online op onderzoek uit en vind voor jou de best werkzame en duurzame optie.

Conclusie

Dus ja… dit zijn voor mij zo’n beetje de voors en tegens van moestuinieren in volle grond en in verhoogde bakken. Als ik rugtechnisch had gekund zou ik in principe in volle grond tuinieren. Hier en daar misschien een verhoogd stuk voor wat meer perspectief of speelsheid, vooral omdat we niet op een volkstuin onze moestuin hebben maar in onze achtertuin die verschillende functies heeft gekregen. Maar de strakke afgemeten moestuinbak heeft voor mij persoonlijk meer nadelen dan voordelen, hoewel ik er tegelijkertijd dankbaar gebruik van maak!

Belangrijk voor mij is: neem de tijd om na te denken over de mogelijkheden, wat je voor ogen hebt, en wat je doel is. En denk niet in het verlengde van wat je buren doen of wat de commercie je voorspiegelt. Ga online op zoek naar voorbeelden waar je zelf niet zo snel zou opkomen. Hou met het maken van je plannen rekening met de meest duurzame, ecologische optie en ga ervoor! Word jij helemaal zen van het overzicht door moestuinbakken; laat mij je dan niet overtuigen om het anders te doen. Soms wordt je tot een bepaalde keuze geleid door de eerder genoemde kleigrond, je lichamelijke staat of iets anders. No shaming, geen oordeel!

Wat ik hoop is dat ik je inspireer om na te denken over wat er voor jou allemaal mogelijk is en hoe je op een (h)eerlijke, duurzame manier je tuin (en jouzelf!) tot volle bloei kunt laten komen!

Heb je aanvullingen, bedenkingen, tips of complimenten? Laat het me weten!

Meer lezen? Check dan eens mijn blog over starten met de moestuin en gezonde grond.