Hollanders en brood. We kunnen er wat van. Ik krijg dus vaak opgetrokken wenkbrauwen te zien als ik vertel dat ik glutenvrij eet. En dat ik dus bijvoorbeeld geen brood meer eet. Ik heb geen coeliakie maar ik ben overgevoelig voor gluten. Glutensensitief noem je dat. De wetenschap schijnt er nog niet over uit te zijn of glutenovergevoeligheid bestaat en of gluten schadelijk zijn. Vanuit de natuurgeneeskundige/orthomoleculaire hoek hoor je steeds meer verhalen van mensen die van zeer veel klachten zijn verlost door te stoppen of minderen met gluten.
Je hoeft bij mensen met overgevoeligheid niet strikt gescheiden te koken, zoals dat wel bij mensen met coeliakie moet. Maar dagelijks voeding met gluten eten geeft veel ellende bij mij. Steeds meer mensen blijken hier last van te hebben. Lees hier meer over de nadelige werking van gluten – en wat je dus aan je gezondheid kunt doen door te minderen met gluten!
Wat zijn gluten?
Gluten zijn eiwitten die je in veel granen en tarwe tegenkomt. Ze zorgen voor een goeie structuur en elasticiteit in bijvoorbeeld brood en cake. Veel mensen verwarren gluten met koolhydraten: en dat is echt niet hetzelfde! Er zijn dus heel veel koolhydraten die je wél kunt eten en die geen gluten bevatten. Denk aan (zoete) aardappel, (zilvervlies)rijst, bonen en peulvruchten, boekweit, quinoa. Ook havermout is glutenvrij. De reden waarom je veel over “glutenvrije havermout” leest is weer vanwege mensen met coeliakie: havermout bevat sporen van gluten omdat haver vaak in de buurt van glutengranen groeien. Maar haver is van zichzelf glutenvrij. Heb je geen coeliakie: dan kan je dus geld besparen door normale haver te kopen.
Wat moet je dán eten?
Ons westerse ontbijt en onze lunch is behoorlijk brood-georiënteerd. En dat vinden wij heel normaal. Maar er zijn hele volksstammen die net als ik hun ontbijt en lunch anders invullen. En ook je avondeten kan fantastisch smaken zonder een enkel gluutje. Het kan dus echt. Maar je moet wel even uit je gewoonteboompje klimmen! Hoe? En wat kan je dan wel eten? Ik help je er graag bij!
Broodvervanger: weet wat je koopt
Zo af en toe maak ik een broodvervanger, zodat ik toch iets kan besmeren en beleggen. Dat doe ik in de vorm van homemade crackers, pannenkoeken, pancakes, wraps of flat breads. Als het effe kan maak ik meteen een flinke voorraad en vries ik dat in.
In een restaurant eet ik voor de lekker nog wel ’s een glutenvrij broodje, kan ik lekker dippen in de olijfolie met zout en peper – mmmmm. Maar omdat ik glutenvrij eet, wil dat absoluut niet zeggen dat ik de standaard glutenvrije producten koop en eet die je in de supermarkten veel tegenkomt. Het merk Schar springt enorm in op de glutenvrije rage en ook Albert Heijn heeft een eigen lijn ontwikkeld. Als je coeliakie hebt is dit misschien een welkome oplossing.
De kanttekening bij glutenvrije producten
Maar voor mij heeft dat soort glutenvrij brood/cake/pizza weinig meerwaarde. Er zitten namelijk vaak enorm veel lege koolhydraten in dit soort producten, zoals witte rijstmeel, suiker, maismeel en allerlei hulpstoffen om het glutenvrije brood nog iets van elasticiteit of structuur te geven. Deze ingrediënten zijn niet echt voedzaam; ze voeden niet maar vullen slechts, en daarnaast laten ze ook vaak je bloedsuiker pieken. Een glutenvrij product eten is dus absoluut niet per definitie gezonder. Dus laat je niks wijsmaken!
Naast dat ik dus liever geen gluten eet, wil ik dat wát ik eet ook voedzaam is; dat er stoffen in zitten die me goed doen. Dus kies ik voor eten dat o.a. vitamines, mineralen, gezonde vetzuren en nog meer goeie bouwstoffen bevat.
Ralph Moorman heeft een glutenvrij brood van Yam op de markt gebracht (let op: dat is de oranje verpakking) dat wél voedzaam is en dat best ’s als ontbijt of lunch genuttigd kan worden.
Ontbijttips
At ik voorheen bijna iedere ochtend een geroosterde boterham met frambozenjam light, nu is het ontbijt bijna iedere dag anders! Hieronder geef ik je een aantal voorbeelden.
Gezond ontbijtje: smoothie met groente en fruit
a) Vaak ontbijt ik met een smoothie. Iedere keer met andere ingrediënten. De basis is groente (spinazie, sla, biet, andijvie, snijbiet, pompoen, wortel, etc.) Dat vul ik aan met fruit. Ik gebruik daarnaast ook zaden (chiazaad, lijnzaad, pompoenzaad of hennepzaad), gember en kokosolie. Soms gooi ik er nog wat superfood doorheen zoals bijvoorbeeld maca, proteïne- of tarwegraspoeder of lekkere kruiden en/of eetbaar onkruid. Een schep rauwe cacao of kokosrasp is ook heerlijk. Er zijn dus echt plenty mogelijkheden om uit te kiezen!
b) Boekweitpap of havermoutpap met fruit. Ik ben geen grote fan van de smaak van boekweit. Maar een schep cacao en kokosrasp door de boekweitpap doet wonderen! Heerlijk om een koude dag mee te beginnen. Hier een recept met boekweitpap met cacao en en fruit.
En hier een recept voor een zomerse boekweitpap met kokos en vanille!
c) Pannekoeken voor ontbijt: dat kan eigenlijk altijd wel toch? Een pannenkoek (van bijvoorbeeld boekweitmeel, havermeel of teffmeel) met fruit, homemade jam, notenpasta of avocado, of kies voor hartig met kiemgroenten en een flinke hoeveelheid rauwkost. Ik sta ’s morgens niet graag pannenkoeken te bakken, dus goed nieuws: je kunt pannenkoeken prima invriezen!
d) In het weekend maken we soms granola. Dat eet ik met yoghurt/kwark en vruchten.
e) Een gebakken ei met (kiem)groenten en een homemade pannenkoek of een rijstwafel is een prima ontbijt na een avondje kroegen.
Kortom: ik heb nog nooit zo gevarieerd ontbeten sinds De Omslag!
Knapperige glutenvrije crackers met boerenkool als ingrediënt!
Dankzij foodpreppen tover je in een paar minuten een heerlijke lunch/maaltijd op tafel!
Lunchtips
Mijn lunch bestaat nu meestal uit een maaltijdsalade of uit een kliekje van de vorige avond. Dat kost wat meer tijd, maar als je een foodprepper bent, dan heb je zo’n maaltijd in een paar minuten klaar! Als ik wat langer in de keuken wil staan bak ik wraps of crackers en beleg ik die zeer royaal met boter/kokosolie, rauwkost, kiemgroente of gewokte groente en vul ik aan met eiwitten (hummus, bonen, of zo heeeeel af en toe een gekookt ei). Een boerenkoolcracker met pesto en groenten: heerlijk!
Ik vind het nu echt heel raar om zonder rauwkost of groente te lunchen. Ik heb een voldaan gevoel na de lunch en ik heb geen last van een energiedip.
Klik hier voor mijn blog met makkelijke lunchtips!
Dinertips
Glutenvrij avondeten vinden de meesten die zijn ‘overgeschakeld’ makkelijker dan bijvoorbeeld de lunch. Zoete aardappels, rijst, boekweit, bonen, peulen, linzen, aardappels, quinoa; allemaal glutenvrij én voedzaam!
De standaard pasta is van tarwe en dus een glutenproduct. Dus ik maak lekker mijn eigen glutenvrije vegan boekweitpasta. Met een veel hogere voedingswaarde (o.a. magnesium). Er bestaat natuurlijk ook glutenvrije pasta uit de supermarkt, maar je voelt ‘m al aankomen: die hoef ik in principe niet vanwege de eerdergenoemde lege koolhydraten. Als ’t een keer op het menu staat prima: maar ik word er niet heel enthousiast of veel gezonder van. Ik krijg er zelfs een energiedip van na de maaltijd. Ook een leuke pastavervanger is ‘pasta’ van courgette oftewel: courgetti of van pompoen of zoete aardappel. Kan je gewoon rauw eten, of je bakt het kort!
Snacktips
Heel veel snacks bestaan uit glutenvolle producten. Heerlijke stokbroodjes, kaasstengels, toastjes, knapperige nootjes met een coating en gefrituurde snacks. Dat is dus geen optie meer voor mij. Aan chips doen we in principe niet meer; mijn lief is er jaren geleden zelfs helemaal vanaf gestapt. Zelf eet ik zo af en toe nog wel ’s chips: mijn guilty pleasure. Maar snacks zijn toch nog dus best vaak koolhydraat/gluten georiënteerd.
Wat ligt er dan op onze borrelplank? Vooral veel groente en noten. Af en toe rijstwafels of maiswafels als ik zelf geen crackers bak. Maar ook schijfjes komkommer of courgette kunnen prima dienen als crackertje, met wat tahin of pesto of humus. Soms wat kaas en natuurlijk noten erbij: heerlijk. Eventueel nog een bietendipje met wat rauwkost en je kunt behoorlijk aan de snack! Of wat dacht je van deze groentechips? Olijven, tapenade, een onkruidpesto of zongedroogde tomaatjes: allemaal zo fijn…!
Alternatieve snack: palmkoolchips!
Een nieuw uitgangspunt
Als je glutenvrij wilt eten, moet je op een andere manier gaan denken, een nieuw referentiekader voor jezelf ontwerpen. Het is echt ongelofelijk hoe vast we kunnen zitten aan het bekende, aan wat in onze westerse maatschappij anno nu ‘normaal’ is. Maar wat we nu gewend zijn is vooral gemakseten met goedkope inhoudsstoffen.
Het heeft me een aantal maanden gekost om op nieuwe ideeën te komen en ik leer nog steeds bij. Maar mijn nieuwe referentiekader is totaal anders. Je zult merken dat na een aantal maanden al heel veel van wat je gewend was uit je systeem is. Maak gewoon stapje voor stapje aanpassingen in wat je koopt en dus op je bord hebt en je zult merken dat je van lieverlee een nieuw uitgangspunt creëert.
Ik voel me energieker, mijn darmen zijn gezond(er) geworden, mijn chronische klachten zijn verdwenen en ik ben blij met wat ik eet.
In de gloria, ja ja…
Is het dan altijd maar heel lekker, makkelijk en geweldig? Nou… Soms ben ik ook minder enthousiast. Als ik een off day heb, als ik het megadruk heb of gewoon moe ben na een weekend optreden of een avondje kroegen. Ik kan dan enorm balen van dat ik niet gewoon een paar boterhammen uit de broodzak kan halen en me één minuut later op mijn ontbijt of lunch kan storten. Niets is ’s morgens erger dan de herrie van een blender als je een houten kop hebt. Want eerlijk is eerlijk: gezonder eten kost over het algemeen meer tijd, geld en energie.
Op baaldagen helpt het me als ik dan heel makkelijk een paar homemade pannenkoeken uit de vriezer kan opdiepen. Het is daarom écht enorm slim om jezelf te wennen aan preppen. You will thank me later.
Sinds mijn nieuwe stijl eten zijn m’n lief en ik niet alleen gezonder gaan eten. We eten ook veel gevarieerder. We proberen veel meer uit en komen daardoor op hele verrassende en smaakvolle ontdekkingen. Het resultaat op je bord valt ook wel ’s tegen, maar ja: that’s life! Dan zeggen we gewoon tegen elkaar: “Het is in ieder geval gezond schat!”, terwijl we dapper doorkauwen hahaha. Gelukkig gebeurt dat niet heel vaak (meer).
Het motiveert me op die dagen dat ik een enorme ommezwaai heb gemaakt in mijn gezondheid dankzij o.a. glutenvrij eten. Dus als ik een baaldag heb, dan denk ik daar aan en dan weet ik dat dat baalmoment ook wel weer voorbij gaat. Die chronische pijnklachten die ik bijna 20 jaar lang heb gehad wil ik in ieder geval NOOIT meer terug. Mijn ontbijten-met-een-boterham-met-frambozenjamritueel behoort absogluut tot het verleden.
Voel je vrij om me om tips te vragen en check vooral m’n recepten want die zijn állemaal glutenvrij én gezond!
Deze blog vind je misschien ook interessant: Gezond eten als je weinig tijd of zin hebt
